هفته نامه

گرامیداشت 14آذر روز جهانی داوطلب

تهیه کننده : فاطمه ابراهیمی|

همه ساله 14آذر با عنوان روز جهانی داوطلب نامگذاری شده است هدف از نامگذاری این روز، تمرین فرصت برای توسعه، فرهنگ فعالیتهای داوطلبانه و مشارکت مردم در عرصه سلامت می باشد.

مشارکت مردم در امر توسعه جامعه خود به عنوان حقوق فردی، سیاسی و اجتماعی افراد می باشد . مبانی مراقبتهای بهداشتی اولیه بر نقش آگاهانه مردم در سلامت جامعه تاکید دارد و رابطه مشارکت مردم در فعالیتهای مربوط به سلامت با افزایش سطح سلامتی پایدار مردم آن جامعه را تائید می کند . در سالهای اخیر موضوع ارتقاء سلامت با تاکید بر نقش مردم در دنیا توسعه ، ضرورت و مقبولیت بیشتری پیدا کرده است و انتظار جهانی از همه کشورها آن است که زمینه سهیم بودن مردم در سلامت و مشارکت در همه مراحل ارائه خدمات بهداشتی را فراهم کنند.

چرا که سلامتی محور توسعه است و معضلات بهداشتی همان معضلات توسعه است که نمی توان آن را فقط در بخش سلامت حل نمود. بلکه مشارکت تک تک افراد جامعه و بخشهای توسعه ، نهادها و ارگانها برای حل مسائل سلامتی و رسیدن به سطح قابل قبول سلامت لازم و ضروری است.

در نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران از 20 سال قبل برای استفاده از نیروی مردم برای ارتقای سلامت برنامه داوطلبان سلامت ( رابط بهداشت ) با صرف ترویج مفاهیم سلامت و توسعه رفتارهای سالم و توانمند سازی و حساس نمودن جامعه برای حفظ سلامت خود و خانواده محدود نمودن رفتارهای مخاطره آمیز و نهایتاً ارتقای سلامت جامعه آغاز گردید .

در این برنامه داوطلبان سلامت از میان ساکنین هر محله با داشتن سواد خواندن و نوشتن برخورداری از مقبولیت اجتماعی و برخورداری از وقت کافی و داشتن علاقه و انگیزه برای فعالیتها اجتماعی انتخاب و دعوت به همکاری می شوند. سرفصل های آموزشی که به افراد منتخب آموزش داده می شود اغلب مربوط به موضوعات حوزه سلامت است بیشتر جنبه پیشگیرانه دارد و هدف نهایی ترویج و ارتقای شیوه زندگی سالم است .علاوه بر این داوطلبان سلامت در برابر مشکلات موجود در محله خود نیز احساس مسئولیت میکنند و با جذب منابع وسرمایه های محلی به رفع مشکلات اقدام می کنند .

هر داوطلب سلامت به طور متوسط 20 تا 50 خانوار را که در همسایگی محل سکونت وی زندگی می کنند تحت پوشش قرار می دهند و از طریق ارتباط با آنان در زمینه آموزش هنجارهای باورها و رفتارهای سالم اقدام میکند . محل آموزش داوطلبان کلاس های تجهیز شده در مراکز بهداشتی و درمانی شهری ( پایگاه بهداشت ) و خانه های بهداشت است جلسات آموزشی هفته ای یک بار به مدت دو ساعت بطور مستمر در طول سال برگزار می شود . آموزش توسط پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی ارائه می شود که در دوره های تکنسین و کاردان و کارشناسی هستند و در دوره های تربیت مربی شرکت کرد ه اند. آموزش داوطلبان طی دو مرحله مقدمات و تکمیلی وبدون محدویت زمانی انجام می شود و داوطلبان سلامت آموزشهای فرا گرفته را در جلسات مذهبی ، پایگاههای بسیج و یا به صورت آموزش چهره به چهره به خانوارهای تحت پوشش خود منتقل می کنند .

طرح رابطین افتخاری بهداشت در شهرستان بافق در آذرماه سال 1375در مركز شماره 3 به عنوان اولین مجری این طرح افتتاح شد به این صورت كه بعد از بلوك بندی منطقه تحت پوشش مركز تیم های سرشماری با مراجعه به درب منازل نسبت به تشكیل پرونده خانواراقدام نموده ودر حین سرشماری از زنان خانه دار در خصوص برنامه دعوت به عمل آمد كه 33 نفر به عنوان رابط ثبت نام كردند بعد محدوده جمعیتی هر رابط مشخص وبه طور متوسط 50 خانوار به ازای هر رابط اختصاص داده شد ورابطین پیگیری مراقبت اطفال تنظیم خانواده مادران باردار و...را انجام داده ودر كلاسهای آموزشی كه هر هفته توسط مربی رابطین تشكیل می شدشركت می كردند وآموزشهای فراگرفته رابه خانوارهای تحت پوشش منتقل می كردند ،انجام این طرح باعث افزایش درصد ارائه خدمات بهداشتی درمانی شد با موفقیت این طرح برنامه رابطین در مركز شماره 1و2 نیز به اجرا در آمد. درحال حاضر شهرستان بافق شامل 42304 نفرجمعیت و 12071خانوار می باشد كه 132نفر رابط در سطح سه مركز شهری و یک مرکز روستایی 29240 نفر جمعیت و 7900 خانوار را تحت پوشش قرارداده اند وپیگیریهای واحد بهداشت خانواده ،بهداشت محیط وحرفه ای و....رادر خانوارهای تحت پوشش خود انجام می دهند.

طرح های بهداشتی که رابطان در اجرای آن مشارکت فعال داشته اند.

1) سرشماری جمعیتی

2) طرح شناسایی زنان سرپرست خانوار

(زنان بی سرپرست ، بد سرپرست)

3) طرح CBR (شناسایی معلولین و سالمندان شهرستان)

4) طرح سنجش بینایی کودکان6-3 سال.

5) طرح غربال گری فشارخون و دیابت.

6) طرح بیماریابی و درمان سل .

7) واکسیناسیون فلج اطفال جهت افاغنه

8) واکسیناسیون MR

9) طرح پیشگیری از سالک و... .

و ظایف مركز بهداشت در قبال همكاری رابطین

-1 صدور كارت شناسایی جهت كلیه رابطین

2 - تشکیل پرونده سلامت جهت کلیه رابطین و ویزیت رایگان توسط پزشکان مراکز بهداشتی درمانی .

-3 توانمندی آنان با شرکت در فعالیتهای هنری ، اجتماعی ، ورزشی و..... ( از طریق تشکیل سازمانهای غیر دولتی )

-4 بازدید از اماكن علمی ، فرهنگی ، هنری

5 - برگزاری اردوهای تفریحی داخل استان

6 - سفر به مشهد مقدس ( هر سال 2 رابط )

7 - اهدای هدایا به رابطین فعا ل

چگونه می توان رابط بهداشت شد

كلیه زنان خانه دار علاقه مند می توانند با مراجعه به مركز بهداشتی درمانی نزدیك محل سكونت ، علاقمندی خود را اعلام دارند و پس از ثبت نام و تشكیل پرونده ، با توجه به میزان توانایی و فرصتی كه در اختیار دارند با مراكز بهداشتی همكاری نمایند.

شرایط داوطلبین سلامت

• داشتن علاقه و انگیزه جهت انجام فعالیتهای اجتماعی

• صلاحیت اخلاقی و مقبولیت اجتماعی

• داشتن سن 20 تا 40 سال

• داشتن سواد حداقل پنجم ابتدایی

• ترجیحامتاهل

• رضایتنامه از همسر