هفته نامه
« بازگشت
لکنت و ماهیت آن
لکنت و ماهیت آن
همه ی ما انسانها تجربه ای از بروز ناروانی در گفتار خودمان را داریم که به صورت وقفه ،گیر،تکرار کلمه یا بخشی از آن و یا حتی کشیده شدن بخشی از صدا ها خودشان را نشان می دهند و حال اگر میزان این ناروانی ها افزایش یابد و روند طبیعی گفتار در فرد مختل شود ، باعث جلب توجه در بین شنونده ها می شود به طوریکه باعث انتقال احساسات منفی به مخاطب شده ،دراین حالت ما با با روند طبیعی گفتار رو به رو نیستیم بلکه با پدیده ای به اسم «لکنت» مواجه هستیم.
علایم لکنت
از واضح ترین علایم لکنت در اصل وقفه هایی است که در گفتار رخ می دهد.مکث های ناخواسته ،گیر ،انقباض های شدیدی که در عضلات لبها و زبان و یا تارهای صوتی حنجره،تکرار های غیر عادی کلمه یا بخشی از یک کلمه و کشیدن صدا از شایعترین علامت ها هستند.ولی قطعا علایم لکنت فقط به این موارد ختم نمیشود. این علایم از مواردی هستند که به صورت ظاهری بروز پیدا می کنند و در صورت عدم درمان به موقع باعث تشدید علایم لکنت و بروز علایم ثانویه و یا پنهانی لکنت می شود.علایمی مثل مشت کردن دستها ،بستن چشم ها ،انقباض عضلات بدن و فشار آوردن به لبها از جمله علایم جبرانی هستند که در موارد شدیدتر دیده شده اند. عدم تمایل به حرف زدن و جایگزین کردن کلمات هم از جمله مواردی هستند که در فرد به هنگام لکنت دیده شده است.از جمله احساساتی که در فرد دارای لکنت بروز پیدا میکند میتوان ترس قبل از لکنت دستپاچگی در حین لکنت و خجالت و شرمساری پس از لکنت را نام برد.
علل لکنت و سن شروع
همه ی کودکان در بدو تولد لکنت ندارند.بلکه لکنت در بین سنین 2 تا 5 سالگی و در موارد نادر از سن ۵ تا ۱۲ سالگی ،پس از طی مراحل طبیعی رشد گفتار و زبان،بروز پیدا می کند.بروز یا عدم بروز لکنت و یا زمان +31بروز آن در کودکان دلایل مختلفی میتواند داشته باشدعواملی مثل ترس ،اختلالات شدید عاطفی و احساسی از عوامل ایجاد کننده ی لکنت نیستند بلکه می توانند از عواملی باشند که زمینه ی بروز لکنت را در کودکی که اساعداا ابتلا به لکنت را دارد فراهم می کنند.والدین علت لکنت نیستند اما در روند درمان لکنت نقش حیاتی را دارند.عدم تطابق بین رشد حرکتی و زبانی کودک باعث ایجاد ناروانی در گفتار کودک شده و عوامل خانوادگی و محیطی مثل حساسیت بیش از حد در اطرافیان و والدین ،نگرانی شدید و واکنش های نامناسب با کودک در مقابل لکنت او ،حضور کودک در محیط پراسترس و پرتنش باعث تبدیل ناروانی طبیعی به لکنت شده و عدم درمان به موقع و یا درمان نادرست باعث تشدید و ماندگاری لکنت تا سن بزرگسالی می شود.
پس به طور کلی لکنت محصول علل فیزیولوژیک(اختلال در غلبه ی نیم کره ای مغز)، ژنتیک(وجود زمینه ژنتیکی و ارثی( است و تنها یک علت واحد را نمیتوان برای آن در نظر گرفت.
درمان
پیشگیری و درمان به موقع در درمان لکنت یک اصل است.نقش مثبت خانواده در درمان لکنت غیر قابل انکار است و خانواده ای که با مشاهده ی اولین علایم لکنت به متخصصان گفتار درمانی مراجعه می کنند احتمال تداوم لکنت را کاهش می دهند.درمان آن دسته از افرادی که از کودکی به لکنت دچار شدند و تا بزرگسالی هنوز ادامه داشته و اقدام جهت درمان صورت نگرفته یک فرآیندی طولانی و پیچیده است.گرچه ما شاهد این بوده ایم که برخی پزشکان یا متخصصان برای درمان لکنت داروهایی را تجویز کرده اند. داروها اغلب در کاهش اضطراب و نگرانی که ناشی از لکنت است اثرگذارند.پس درمان درست و به جا بر پایه ی ،اصلاح کردن الگوی گفتاری روان و سازماندهی مجدد مسیرهای عصبی_گفتاری برای گفتار روان و کاهش فشارها و تقلاهای خود و تنش عضلات گفتاری است.
جنبه های مهم دیگر در درمات لکنت اصلاح نگرشها و عواطف و احساساتی است که افراد دارای لکنت نسبت به لکنت خود و برخوردهای نادرستی که از طرف خانواده ،مدرسه و جامعه دریافت می کنند و همچنین اصلاح کردن باورهای غلطی که باعث ترس افراد دارای لکنت در بیان کلمات شده و لکنت را تشدید می کنند.
با توجه به آنچه تاکنون بیان شده است ،لکنت یک اختلالی است که عوامل متنوعی در ایجاد و بروز آن دخالت دارند .اراده و انگیزه ی فرد دارای لکنت در درمان لکنتش نقش موثری در پیشبرد اهداف درمانی دارد.چون کسی که میخواهد بر لکنتش غلبه کند باید پرتلاش و پیگیر باشد.
به امید روزی که لکنت و درمان آن در سراسر دنیا شناخته تر شود.
تهیه و تنظیم:الهام یاوری بافقی
،آسیب شناس گفتار و زبان