هفته نامه

زندگی بزرگان بافق(قسمت چهارم)

علی خواجه بافقی|

مفید مستوفی بافقی، مفید:

ملا محمد مفید مشهور به مفیدی مستوفی بافقی فرزند: نجم الدین محمود بافقی فرزند: ملا حبیب ا.. کمال الدین بافقی از شعرا، مورخین، جهانگردان و نویسندگان سده 11 قمری بود. وی بنا به نوشته خود مدت 4 سال در امور دیوانی صاحب مقام شد. بدین صورت که در سال 1077 قمری( 1045 خورشیدی)، به سمت مستوفی اوقاف یزد منصوب ودرسال 1079 قمری مسئولیت نظارت اوقاف یزد را عهده دار شد. در سال 1081 قمری، 1049 خورشیدی از آن سمت استعفا داد و به اصفهان، فارس و سپس به بصره و عتبات عالیات رفت. دوباره از شهر بصره سفر دریایی آغاز و به سال 1082 قمری سفر هندوستان و سر اندیب اختیار کرد و تألیف مهمترین اثرش جامع مفیدی را در بصره شروع کرد. در صفر سال 1088 قمری، 1059 خورشیدی در اوجان، خدمت شاهزاده محمد اکبر را در یافته و لقب خان سامانی به او عطا شد و چندی هم در شاه جهان آباد به سر برده و بعد به حضور شاهزاده مولتان رسید. تألیف کتاب جامع مفیدی را در آنجا به پایان رسانید. دومین اثرش، مختصر مفید را به سال 1091 قمری، 1059 خورشیدی در لاهور به پایان رسانیده است و بعد از این تاریخ اطلاعی از زندگی وی در دست نیست. ایوانف در فهرست نسخ خطی انجمن آسیایی بنگال سال وفات او را 1085قمری یا 1091 قمری می نویسد.

اشعار از اوست:

مشهد مولا نست نظر باز کن

بال به هم برزن و پرواز کن

جای سر است این که تو پا می نهی

پای ندانی که کجا می نهی

در وصف شیر کوه یزد:

عجب گونه کوهی خدای آفرید

که مانند آن کس به گیتی ندید

نوایی، هبت ا...

مولانا هبت ا... بافقی متخلص به (نوایی) از شعرا و قاضی زادگان مشهور بافق در زمان شاه عباس دوم(1046 ، 1021 خورشیدی) بوده و در جامع مفیدی معرفی شده است که می گوید: وی عمر خود را در یزد گذارنیده است پدر واجداد او پیوسته بر مسند فضای آن ولایت تمکن داشته اند خودش نیز منصف به اخلاق حسنه بوده و گاهی زبان به نظم اشعار می گشوده است:

اشعار از اوست:

درد دل با سنگ گفتم آتش اندر وی فتاد

یادگاری آخر از مادر نهاد سنگ ماند

در کنار باغ، داغ دل نمودم آشکار

از دل خونین اثر در لاله گلبرگ ماند

از نوایی چونت نوای ناله و فریاد خواست

ناله در نی بند شد فریاد اندر چنگ ماند

در این دو روز مرنجان زخود جهانی را

که نیست بیشتر از هفته ای صفای گلی

واجد بافقی، اکبر:

اکبر دخیلی فرزند: حاج میرزا متخلص به «واجد» از شعرای معاصر به سال 1131 خورشیدی در قم به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در قم گذراند و سپس در تهران اقامت گزید و فعالیت را در بازرگانی فرش و قالی شروع نمود. او که نسبش به وحشی بافقی می رسد سرودن را از جوانی آغاز و در انواع قالب های شعری به ویژه غزل زبر دست است.

اشعار از اوست:

آن شب که سر زلف تو بر دست من افتاد

لرزید به جان دل چو به زلفت شکن افتاد

از ناوک مژگان تو تیری که رها گشت

بنشست به قلب من و بر لرزه تن افتاد

از بهر چه مغرور به زیبایی خویشی

گل خنده زنان دور زصحن چمن افتاد

عمری سخن از حال تو دل از سرجان گفت

چندانکه زاوصاف تو خوشبو دهن افتاد

تلخ است مرا کام زناکامی شیرین

کز اوست که با تیشه زپا کوهکن افتاد

وحشی بافقی، کمال الدین:

کمال الدین محمد بافقی مشهور به وحشی بافقی در شهرستان بافق دیده به جهان گشود تاریخ تولد وی مانند سایر بزرگان ان دوران به درستی معلوم نیست ولی تاریخ وفاتش قطعاً در سال 991 قمری، 962 خورشیدی بوده است. وحشی از بافق به کاشان رفته به مکتب داری می پردازد و در آنجاست که شاعری را شروع می کند. اولین کسی که نامی از وحشی می برد امین احمد رازی در کتاب هفت اقلیم است که تألیف آن به سال 1002 قمری یعنی یازده سال پس از مرگ وحشی بافقی صورت گرفته است. تعدادی از تذکره نویسان وحشی را بافقی کرمانی قلمداد کرده اند که علت آن انتزاع بافق از کرمان در سده 12 می باشد چرا که شهر بافق از سال 1191 قمری از قلمرو کرمان منتزع و به خاک یزد ملحق شده است و وحشی بافقی قبل از این تاریخ می زیسته است. وحشی در یزد از دنیا رفته و در محله سر برج یزد روبرو مزار شاهزاده فاضل در خیابان فعلی امام(ره) به خاک سپرده شده است اما گویی که روزگار با این شاعر دلسوخته سری ناسازگار داشته که مزار او نیز دستخوش حوادث شده و ازیاد و خاطره ها رفته است. مستوفی بافقی در سال 1082 قمری، 1050 خورشیدی یعنی 91 سال بعد از مرگ وحشی آن را رویت کرده بود یعنی در زمان صفویه محمد علی بیک به پاس احترام حظیره ای مختصر بر روی قبر وی می سازد و شمس الدین محمد بافقی از بزرگان و خیر خواهان آن روز یزد گنبدی بر فراز آن بنیان می گذارد که مستوفی بافقی آن را رویت می کند.