هفته نامه
« بازگشت
روانشناسی کودک
روانشناسی کودک
روانشناسی کودک
گوشها: به ندرت ترسیم می‌شوند اما در صورتی که کودک به ترسیم آنها بپردازد می‌توان پذیرفت که می‌خواهد بشنود و بداند. معمولاً کودکانی که تمایل وافری به دانستن دارند و یا آنهایی که از آنچه می‌شنوند رنج می‌برند (منازعات مکرر، فریادها، تهدیدهای لفظی) به ترسیم گوشها می‌پردازند.
غالباً در کودکانی که دچار اخلال شنوایی هستند کوشش برای شنیدن بر اساس ترسیم گوشهای بزرگ نمایان می‌گردد. گرچه پاره‌ای از کودکان ناشنوا گوشها را ترسیم نمی‌کنند همچنین عدم ترسیم گوشها در سنی که کودک به سن کشیدن آنها رسیده، نشانگر امتناع از شنیدن است.
چانه: ترسیم چانه به صورت کاملاً مشخصی نشانه مردانگی، تمایل به تأیید خویشتن و قدرت است.
گونه: ترسیم گونه‌ها که حدوداً در 10% از نقاشی‌ها پس از 7 سالگی دیده می‌شود، مبین سلامت، شادی و خوش‌خلقی است.
گردن: به منزله عضو رابط بین فکر و غریزه است. گردن کوتاه و پهن نشان‌دهنده قوت غرایز و خشونت است. گردن طویل و ظریف مبین میل به مهار کردن کشاننده‌هاست و همچنین میل به بزرگتر یا برتر شدن از لحاظ جسمانی یا روانی را نشان می‌دهد و گاهی نیز می‌توان آن را به عنوان علامت جاه‌طلبی و تکبر تلقی کرد. فقدان گردن از 9-10 سالگی به بعد نشان‌دهنده غلبه مادی نگری است.
تنه: معمولاً اعضای جنسی را در بر می‌گیرد و می‌توان آن را جایگاه غرایز دانست. تأکید بر خطوط افقی مانند خط کمر نشان‌دهنده کوشش کودک در راه مهار کردن زندگی غریزی است. زنانگی بصورت شکل‌های انحنادار نمایانده می‌شود در حالی که نیروی مردانه بیشتر به وسیله زاویه یا مربع بیان می‌گردد.
ساق‌های استوار را می‌توان مبین احساس ایمنی، تأیید خویشتن، تماس با محیط و فعالیت جنسی دانست. ساق‌های طویل توسط کودکان فعال و ساق‌های کوتاه به وسیله کودکان فعل‌پذیر فاقد پویایی ترسیم می‌شوند. کشیدن ساق‌های ضعیف نشانه افسردگی و فقدان اعتماد به نفس است. بطور کلی ترسیم آدمک ایستاده نشانه فعالیت، ترسیم آدمک نشسته علامت فعل‌پذیری، ترسیم آدمک خوابیده مبین تمایل به گریز از مشکلات است.
پاها منعکس کننده نا ایمنی، ترس یا احساس گنهکاری است. ترسیم پاها و ساق‌ها بصورت چسبیده به یکدیگر نشان‌دهنده فقدان اعتماد به نفس است در حالی‌که ترسیم با فاصله آنها پایداری، نیرو و اعتماد به نفس را القاء می‌کنند.
پاره‌ای از کودکان به منظور مهار کردن و یا سرکوب پرخاشگری خویش و یا برای حمایت از خود در برابر نا ایمنی درونی با ترسیم خطوط انحناداری در اطراف پاها آنها را محصور می‌کند.
بازوهای کاملاً فاصله‌دار نشان‌دهنده میل به مشارکت، ایجاد تماس با دیگری و جامعه‌خواهی هستند. ترسیم آنها بصورت نامنعطف و افقی نشانه وجود تنش در روابط با دیگری تلقی می‌شود. بازوهای طویل و استوار، جاه‌طلبی و نیاز به تحقق خویشتن را بیان می‌کنند. در حالی که بازوهای طویل و ضعیف ناتوانی فرد در تحقق خواسته‌هایش را آشکار می‌نمایند. بازوهایی که به بدن چسبیده‌اند مانع تبادل واقعی می‌گردند و وجود بازداری و یا امتناع از دادن را نشان می‌دهند. بازوهایی که با حالت وا رفته و بدون انرژی آویزان هستند، مبین بازخورد تسلیم و یا احساس شکستی تلقی می‌شوند که بر اساس نشانه‌های دیگر آشکار می‌گردند. ابعاد بازوها در کودکان گسیخته خو و عقب مانده ذهنی تقلیل می‌یابند.
دستها و انگشتان: در نخستین نقاشی‌ها، کودک دستها را بصورت گل و یا خورشید ترسیم می‌کند. دستهای بسته نشانه بی‌اعتمادی و دستهای باز نشان‌دهنده حسن نیت کودک است. ترسیم نکردن دستها، کشیدن آنها در پشت سر و یا در جیبها نشانه ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگری و یا احساس گنهکاری ناشی از دزدی است و گاهی نیز تمایل کودک به پنهانکاری را نشان می‌دهد.
هماالسادات رضوی