رسول خدا (ص) فرمود: «روز غدیرخم برترین عید‌های امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد، برادرم علی بن ابی طالب(ع) را به عنوان پرچمدار امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»
حضرت محمد (ص) نبی مکرم اسلام، بنا بر روایات مشهور، در ۲۴یا۲۵ ذی‌القعده سال ۱۰هجری، همراه با هزاران نفر مسلمان، برای انجام اعمال حج، از مدینه به سوی مکه حرکت کردند. این آخرین حج پیامبر عظیم الشان اسلام بود که در تاریخ با نام «حجه الوداع» شناخته شد. آن هنگام که مناسک حج رو به پایان آمد حضرت ختمی مرتبت به همراه مسلمانان مکه را به سمت مدینه ترک کردند و در روز 18 ذی الحجه به غدیرخم رسیدند. در این هنگام فرشته وحی بر پیامبر فرود آمد و ضمن ابلاغ سلام ذات پاک احدیت خطاب به حضرت محمد(ص) گفت که حضرت علی (ص) را به عنوان ولی، وصی و جانشین خود به مسلمانان معرفی کند.
پیامبر کاروان را نگاه داشت و دستور داد تا همگان بار از شتران بردارند و توقف کرد تا آنان که هنوز نرسیده بودند برسند؛ سپس دستور داد از جهاز شتران منبری ساخته و خود با علی بر فراز این منبر رفت و سخنانی گفت که در تاریخ به نام خطبه غدیریه معروف شد. سپس دست علی (ع) را بالا برد و گفت: «ای مردم، آیا من از خود شما، بر شما بیشتر ولایت ندارم؟» مردم جواب دادند: «آری،‌ ای رسول خدا.» حضرت ادامه داد: «خداوند ولیّ من است و من ولیّ مؤمنین هستم و نسبت به آنان از خود آنان بیشتر ولایت دارم. پس گفت: هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست.» رسول خدا(ص) سه‏ مرتبه این کلام را تکرار و اظهار کرد:
«خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن بدار هر کسی که او را دشمن می‌دارد و یاری نما هر کسی که او را یاری می‌نماید و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا می‌‏گذارد»
سپس خطاب به مردم فرمود: "حاضران این پیام را به غایبان برسانند. "
سیل جمعیت هنوز متفرق نشده بود که جبراییل امین دوباره بر پیامبر نازل شد و گفت: الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.
این واقعه در منابع شیعه و سنی نقل شده است و به واقعه غدیریه مشهور شده است. عمر بن خطاب، عثمان بن عفان، عایشه بنت ابوبکر، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، زبیر بن عوام، جابر بن عبدا... انصاری، عباس بن عبدالمطلب، ابوهریره از صحابه‌ای بودند که در واقعه غدیر حاضر بوده و آن را بدون واسطه نقل کرده‌اند. برای همین انجام برخی از اعمال در این روز برای مسلمانان پسندیده است؛ از جمله:
روزه گرفتن، غسل کردن، خواندن زیارت امین ا... ، خواندن دعای ندبه، بیان این عبارت تهنیت آمیز به یکدیگر "اَلحمدُ لِلهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسّکینَ بِولایةِ اَمیرِالمؤمنینَ و الائمةِ المَعصومینَ علیهم السلام"، پوشیدن لباس‌های نو، زینت کردن، استعمال بوی خوش، صله رحم، اطعام مومنین و خواندن زیارت غدیر
در توصیف این روز همین بس که امام رضا(ع) فرمودند:
«روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین... اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه می‌‏کردند.» (1)
واقعه غدیر خم، یکی ازآشکارترین مسایل تاریخ اسلام است و صدها دانشمند و عالم از آن یاد کرده ‏اند؛ مثل ابوریحان بیرونی و خواجه نصیرالدین طوسی. فیلسوف معروف، فارابی نیز بر همین اساس، به تحلیل فلسفه «امامت» پرداخته است. ابن سینا نیز به موضوع نص (حدیث صریح غدیر)، در کتاب شفا اهمیت داده است و آن را بهترین راه برای تعیین جانشین دانسته است. گذشته از علمای بزرگ شیعه که همه موثّق‏ اند و حجت،ده‏ها و ده‏ها دانشمند و محدث و مورّخ و مفسر از اهل‏ سنت نیز حدیث غدیر و واقعه آن را نقل کرده‏ اند؛ مانند طبری،ابن اثیر و

احمد جنبل. (2 )

پی نوشت:

(1) www.iribnews.

(2) www.abzums.ac.ir

محمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حسین تشکری بافقی
صاحب‌امتیاز و مد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یرمسئول