نمایش خبر نمایش خبر

دلواپسی خوشه های کویر

دلواپسی خوشه های کویر



اکرم عباسی| به گزارش هفته نامه افق کویر، موضوع شارژی کردن آب چاه های کشاورزی بافق مدتی است کشاورزان را به خود مشغول کرده است و تمایلی به اجرای این طرح در این موقع از سال را به هیچ وجه، ندارند. 
در عین حال به سراغ"سید علی رضا کربلایی اکرمی" رییس روابط عمومی شرکت سهامی آب منطقه ای یزد رفته و از وی خواستیم تا چند و چون این شارژی کردن چاه های آب کشاورزی را به ما بگوید. وی با استناد به قوانین گفت: بر اساس ماده 12 قانون توزیع سالانه آب ردیف 3 بند الف ماده 140 قانون پنجم توسعه و ماده 13 آیین نام اچرایی قانون الحاق یک ماده به قانون، وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب سال 1384 و همچنین تبصره یک قانون تعیین تکلیف چاه های آب فاقد پروانه بهره برداری و بند سه تبصره 2 ماده آیین نامه اجرایی قانون مذکور کلاً وزارت نیرو موظف است نسبت به نصب کنتور هوشمند بر روی کلیه چاههای کشاورزی با هرینه مالک اقدام کند. صراحتاً این قانون اعلام می کند این کنتور باید نصب شود و هزینه آن بر عهده مالکان چاه ها است. 
وی افزود: در این ماده، در تبصره یک آمده است: به منظور صیانت از سفره های آب زیرزمینی، وزارت نیرو مکلف است با تأمین هزینه از سوی مالکان چاهها حداکثر طی دو سال پس از تصویب این قانون نسبت به نصب کنتورهای هوشمند که راهکار جدیدی برای اندازه گیری برق مصرفی است، میزان آبی که طبق پروانه محاسبه شده را حساب می کند و کشاورز، مصرف آب را می تواند مدیریت کند و در مواردی که نیاز به چاه ندارند چاه را روشن نکند؛ مثل کارت شارژ می ماند و کشاورز از این کارت شارژ در طول یکسال میزان معینی می تواند استفاده کند و اگر در طول یکسال شارژ کارت زودتر تمام شد دیگر نمی تواند از آب چاه استفاده کند.
"رضا شاهی" یکی از کشاورزان نمونه بافق در این باره گفت: در منطقه بافق، آب شور است و درآمد آنچنانی هم ندارد و این موقع از سال برای کشاورز موقعیت حساسی است که چاه ها را پلمپ می کنند و از کشاورز می خواهند حتماً این کار را انجام دهد. کشاورز برای آبیاری پسته نیاز به آب دارد و به همین خاطر است که کشاورزان استقبال آنچنانی از این طرح در این فصل سال نکردند.
وی افزود: برای اجرای این طرح باید به کشاورز زمان بدهند، یکماه پیش تر به ما اعلام کردند و در حال حاضر چاه مجاور را پلمپ کردند تا کشاورزان را بترسانند. از آنها خواستیم تا به مرور زمان و منطقه به منطقه این طرح اجرا شود و خود کشاورزان به مرور زمان این کار را انجام خواهند داد. نماینده چاه باید شاربین را جمع کند با آنها صحبت نماید و این کار نیاز به زمان دارد.
نماینده چاه نخلستان و ناصر آباد تصریح کرد: اگر اجرای این طرح بعد از برداشت محصول پسته باشد بهتر است، آن موقع کشاورز هم فرصت بیشتری دارد و هم بودجه ای برای این کار خواهد داشت..
"احمد محمدی" مسئول نظام صنفی کشاورزان بافقی در این باره گفت: کشاورزان به چند دلیل نگران هستند؟ آب ها چند دسته هستند یکی آب شیرین و قابل شرب و دیگری آب شوری هست که مناطق محدودی مثل کویر بافق از این آب برخوردار است و غیر قابل شرب می باشد و شبیه آب دریا است با( EC) 12 هزار تا 17 هزار که به هیچ عنوان قابل شرب نیست. کشاورزان اینگونه نیستند که قانون گریز باشند، بحث آنها این است که این کار اولویت بندی شود و در ابتدا بیش از سه هزار چاه غیر مجازی که در کشور است را پلمپ کنند، سپس سراغ چاه های مجاز بروند و به آنها فرصت بدهند تا از طریق سیستم های تحت فشار و ساخت استخر ذخیره به نوعی خودشان را آماده کنند تا بتوانند از آب استفاده بهینه ببرند و از فرصت کافی برخوردار باشند.
وی افزود: مسئولین به این مسائل بیشتر باید دقت کنند، توجه ای که باید صورت بگیرد، انجام نگرفته است. انتظار کشاورزان این است که در مرحله اول چاههای غیر مجاز قانونمند شوند، سپس سراغ کشاورزی که در این کویر با (EC )آب 17 هزار، کشاورزی می کند و فعالیت اقتصادی دارد. اگر یک جلسه فنی تشکیل می شد و به صورت تخصصی، موارد بررسی می شد؛ شاید کشاورز را تشویق می کردند به استفاده بهینه از این آب و زمین تا بتواند سرانه فضای سبز را تأمین کند.
محمدی اظهار کرد: بدون فضای سبز یقیناً بخش صنعت هم به درستی نمی تواند فعالیت کند همچنین شهروندان تحمل فضای کویری که فعالیتهای صنعتی روز به روز در آن افزایش پیدا می کند را ندارند و زندگی در کویر را با مشکل روبرو می کند.
وی تصریح کرد: کشاورزان بعضاً مشاهده می کنند بودجه های میلیاردی برای تاغ کاری و درختهای غیر مثمری هزینه می شود و تعداد زیادی از این درختچه ها، بعد از چند سال خشک می شود؛ ولی کشاورز درخت مثمر ثمری مثل درخت نخل و پسته را با بودجه و وقت خودش بدون بودجه های دولتی کشت می کند؛ متأسفانه در این قضایا انتظار داریم ظرافتها به کار گرفته شود در پی این قضایا شکی نیست افرادی که در بخش کشاورزی فعالیت می کنند با دلسردی مواجه می شوند و کم کم از این بخش گریزان می شوند.
وی ادامه داد: یکی از دوستان اردکانی چند روز پیش می گفت: با توجه به فعالیتهای اقتصادی که در اردکان شده و فعال شدن بخش صنعت و درآمد زایی  این بخش، بخش کشاورزی به قدری ضعیف شده است که به هیچ عنوان مقرون به صرفه نیست، بافق هم تقربیاً همین رویه در آن طی می شود. کشاورزی که راضی شده با این سختی و مشقت این کار را انجام دهد؛ اگر موجبات دلسردی وی را به وجود آورند؛ شاید روزی برسد که مسئولین به جوانان التماس کنند و درختان را در اختیار آنها قرار دهند؛ ولی فردی سراغ این کار نیاید؛ امیدواریم مسئولین در این قضیه صرفاً به خاطر یک بخش نامه و دستور عمل برخورد فیزیکی در این مسئله نداشته باشند و مناسب با هر منطقه تصمیماتی گرفته شود تا صلاح و مصلحت جامعه در آن لحاظ شود.
وی افزود: اگر چاههای آب پراکنده شوند و به نوعی حالت خرده مالکی پیدا کند شاید صرفه اقتصادی نداشته باشد که دنبال این کار بروند؛ گر چه الآن هم کشاورزان بافقی به غیر از بحث سود و زیان فقط اگر بخواهند فکر وقت و زمانی که در این بخش صرف می شود را بکنند، هیچکدام از محصولات اقتصادی نیست و بیشتر عشق و علاقه است که افراد را به این قضیه هدایت کرده و در این زمینه فعالیت می کنند؛ امیداورم در این قضیه با توجه به این که سفر ریاست جمهور هم به استان نزدیک است فکری در این زمینه برداشته شود.
مسئول نظام صنفی کشاورزان تصریح نمود: در بافق مناطقی داریم که از 20 سال پیش تا به الآن افت آب را در آن نداشتیم و آب آن هم شور است و غیر قابل شرب. همانطور که می دانید آب شرب شهرستان از قطرم تأمین می شود و مناطقی؛ مثل حسن آباد و گودگوار که اصل کشاورزی بافق در این دو منطقه تعریف شده است آب قابل شربی ندارند و آب شرب منطقه را برای آینده تهدید نمی کند، حتی آب قنوات را تهدید نمی کند؛ چراکه این دو منطقه پایین دست قنوات هستند. 
وی افزود: اگر مسئولین در این موضوعات همکاری و همدردی کنند و استفاده بهینه ای از آب شود و علاوه بر کشاورزی با ساخت استخرهای ذخیره آب پرورش ماهی هم در کنار کشاورزی انجام شود تا هم آب غنی شود و هم پرورش ماهی صورت بگیرد یقیناً این بخش اقتصادی می شود و از حالت انحصاری بیرون می آید. 
وی عنوان کرد: در بافق بیش از 5 هزار نفر به طور مستقیم مشغول به کار کشاورزی و دامپروری به صورت تمام وقت و پاره وقت هستند؛ اگر این کشاورزی نبود معلوم نبود چه معضلات و گرفتارهایی در کنار آن تعریف می شد.
محمدی افزود: با شارژی کردن و قرار دادن کنتور آب بر سر چاه ها محدودیتهایی برای کشاورز ایجاد می شود که کشاورز نتواند از مقدار معین، آب بیشتری را برداشت کند و کشاورز دچار مشکل می شود. افرادی را سراغ دارم که برای 100 هزار تومان نفقه چاه که به علت نداری پرداخت نکردند برق آنها را قطع می کنند؛ الان هزینه مضاعفی ایجاد می شود که باید کنتور خریداری شود، این هزینه اضافه به کشاورز تحمیل می شود. ضمن اینکه در این آبهای شور با( EC ) بالا کنتورهای آب دوام ندارد و باید بعد از مدتی کنتور جدیدی خریداری کنند. 
وی ادامه داد: گندمی که در بافق کشت می شود زیر یک تن است. پسته ای که کشت می شود بعد از 12 سال به بهره برداری می رسد، آن هم بعد از هزینه های فوق العاده زیاد.
به نظر می رسد، شارژی نمودن چاه آب های کشاورزی تنها راه حلی است که در این مقطع از سوی متولیان امر صورت گرفته؛ ولی باید دید مناطق کویری مثل بافق که از آب شور برای کشت خرما و پسته استفاده می کنند، شامل استثنائی می شوند؛ متأسفانه قانون استثنائی قایل نشده و همه استانها را با یک چوب رانده، این درحالی است آنچه که اکنون تهدیدی برای نسل آینده شده، آب شیرین قابل شرب است نه آب شور با EC بالا، نکته دیگر اینکه در منطقه بافق، به علت قرار گرفتن در گودی محلی برای سرازیر شدن سفره های آب زیرزمینی شور است و اگر از این آب استفاده نشود زمین های برخی از مناطق بافق مانند گودگوار و حسن آباد دچار شوری زمین شده و دشتی وسیع از نمک به وجود خواهد آمد این دغدغه به عنوان یک جدال بین کشاورزان نگران و مسئولین مضطرب در اجرای قانون هنوز ادامه دارد و خوشه های خرما و پسته دلواپس اب کافی هستند.