الهام نصیرزاده| به گزارش هفته نامه  افق کویر؛ از آن جا كه ذخاير معدني جزو منابع اقتصادي پايان پذير هستند، بنابراين توجه به شيوه اقتصادي توليد در آن ها اهميت دارد. در نظر گرفتن مسائل اقتصادي  معادن و بكار گيري روش هاي مناسب توليد در آن ها اين امكان را براي كشور به وجود مي آورد كه به منابع در آمدي قابل اعتمادي دست يافته شود. در این شماره از هفته نامه  افق کویر، به سراغ "معاونت تولید" در شرکت سنگ آهن مرکزی ایران_بافق رفته، تا خوانندگان محترم با واحدهای زیرمجموعه این قسمت بیشتر آشنا شوند.

25سال خدمت در شرکت سنگ آهن مرکزی

ابتدا "معاون تولید شرکت سنگ آهن مرکزی ایران _بافق" به معرفی خود پرداخت: فرهاد نوابی هستم، دارای مدرک کارشناسی رشته مهندسی متالوژی و شروع فعالیت اینجانب در شرکت سنگ آهن از سال ۱۳۷۴ در دفتر طراحی صنعتی و از سال۱۳۸۰ در کارخانه خردایش به عنوان مدیرکارخانه و از نیمه سال ۱۳۹۱ به عنوان معاون تولید شرکت سنگ آهن  مشغول به فعالیت می باشم.  

وی به معرفی واحدهای زیر مجموعه حوزه معاونت تولید اشاره داشت: این حوزه کارخانه های خردایش، آگلومراسیون، فرآوری، تکنولوژی و ارسال محصول، آزمایشگاه ها و راه آهن شامل این حوزه است. که مجموع یک هزار ۱۱۶ نفر پرسنل بصورت امانی و پیمانی در این واحدها مشغول به فعالیت هستند.

 تبدیل سنگ ها به ابعاد  300 میلی متر

" مهندس نوابی" از ‌روند پیشرفت کارخانه خردایش و دانه بندی که در سال 1350 فعالیت خود را آغاز نموده، توضیح داد: این کارخانه ۲ نوع محصول دانه ریز ( 10-0 میلی متر) و دانه درشت (30-10 میلی متر) را با عیار حداقل 58 درصد و فسفر زیر دو درصد تولید دارد. و در این مجموعه سنگ آهن ارسال شده از بخش استخراج معدن، طی سه مرحله خردایش و یک مرحله دانه بندی به محصول مورد نظر تبدیل می گردد.

وی افزود: مرحله اول خردایش، توسط یک دستگاه سنگ شکن فکی با ظرفیت 850 تا 1050  تن در ساعت انجام می گردد. در این مرحله  سنگ ها به ابعاد  300 میلی متر تبدیل می گردد.

  "فرهاد نوابی" به مرحله دوم خردایش توسط یک دستگاه سنگ شکن مخروطی استاندارد اشاره کرد: 

در این دستگاه با ظرفیت  700 تا 750 تن در ساعت کار صورت می گیرد. و در این مرحله سنگ ها به ابعاد 70 میلی متر تبدیل می گردند.

وی ادامه داد: قبل از ورود سنگ به داخل این سنگ شکن، سنگ ها  وارد یک دستگاه سرند شده و سنگهای کوچکتر از 40 میلی متر از سرند عبور و وارد سنگ شکن نمی شود و سنگ های بزرگتر از 40 میلی متر وارد سنگ شکن می گردد.

"نوابی" از  مرحله سوم خردایش‌گفت: در این مرحله توسط ۲ دستگاه سنگ شکن مخروطی سرکوتاه با ظرفیت هرکدام400 تا 450  تن در ساعت  کار انجام و سنگ ها به ابعاد 30 میلی متر تبدیل می گردد. قبل از ورود سنگ به داخل هر یک از این سنگ شکن ها، سنگ ها وارد سرند مربوطه شده و سنگ های کوچکتر از 10 میلی متر از سرند عبور و وارد سنگ شکن ها نمی شود و سنگ های بزرگتر از 10 میلی متر وارد سنگ شکن ها می شود.

 "معاون تولید شرکت سنگ آهن" از مرحله دانه بندی توسط پنج دستگاه سرند که ظرفیت هر کدام 150 تن در ساعت می باشد تصریح کرد: محصول در ۲بخش دانه ریز با ابعاد کمتر از 10 میلی متر و دانه درشت با ابعاد mm30≥سایز دانه درشت > 10mm تفکیک و در انبارهای جداگانه دپو و انبارسازی می شود.

عدم تامین خوراک و نبود سنگ

" فرهاد نوابی " به تولید دانه بندی ریزدانه و درشت دانه سال گذشته که نزدیک به 453 هزار تن بوده است یادآورشد و افزود: برنامه تولید سال 1399به میزان 240 هزار تن جهت تامین خوراک کارخانه آگلومراسیون است. این درحالیست که ظرفیت این کارخانه 3 میلیون تن می باشد. ولی بدلیل عدم تامین خوراک و نبود سنگ و ارزش افزوده پایین تر نسبت به کنسانتره، مجبور به کاهش تولید شد.

وی در ادامه به معرفی کارخانه آگلومراسیون شرکت سنگ آهن مرکزی پرداخت و توضیح داد: کارخانه آگلومراسیون بافق، از سال1392 در فاز اول با هدف توليد سالانه 880،000 تن كلوخه سنگ آهن از حدود 680،000 تن نرمه سنگ آهن در محل سايت معدن سنگ آهن چغارت درحال فعالیت است.

كلوخه يا سينتر، محصول کارخانه آگلومراسیون

وی ادامه  داد: محصول این کارخانه، كلوخه يا سينتر كه حاصل فرایند پخت سنگ آهن به همراه كك و آهك به عنوان افزودني هاي اصلي است كه قسمت عمده شارژ كوره بلند را تشكيل مي‌دهد. نرمه سنگ آهن، آهك و كك و افزودني هاي ديگر با يكديگر به خوبي مخلوط و مرطوب مي شوند. اين مخلوط به صورت همگن روي بستر در حال حركت دستگاه كلوخه سازي ريخته مي‌شود.

نوابی‌افزود: سپس به كمك كوره كك موجود در سطح بستر دستگاه مشتعل شده، و به تدريج لايه هاي پايين تر اين مخلوط نيز مشتعل خواهد شد. طي اين عمل محصول تبديل به مخلوطي شبيه به کلوخه شده و به هم مي چسبد. مكانيزم بعدي انجام و خردايش به ابعاد مورد نظر مي باشد كه به حسب نيازمي توان انجام داد.

"معاون تولید شرکت سنگ آهن" به واحدهای تکنولوژیکی که در فرایند تولید حضور دارند اشاره داشت: انبار مواد خام، واحد خردکن کک، واحد خردکن و سرند سنگ آهک، واحد ذخیره و آماده سازی مواد، مخلوط کن اولیه، مخلوط کن ثانویه آگلو ماشین و سرند های سرد کلوخه، سیستم مکنده، سیستم تصفیه غبار، سیستم مواد رسانی، آزمایشگاه، تعمیرگاه، انبارمرکزی، انبار از واحدهای تکنولوژیکی است.

نداشتن بازار فروش، مجبور به کاهش تولید

 وی تولید کلوخه سال گذشته کارخانه آگلومراسیون را 186 هزار تن نام برد و گفت: برنامه تولید سال 1399 به میزان 240 هزار تن می باشد. این درحالیست که ظرفیت این کارخانه 880 هزار تن است ولی بدلیل عدم تامین خوراک و نبود سنگ و نداشتن بازار فروش، مجبور به کاهش تولید شدیم.

یک معدن غنی در سالهای اول بهره برداری

"فرهاد نوابی" به معرفی کارخانه فرآوری پرداخت و تاکید کرد: وضعیت خاص معدن چغارت به عنوان یک معدن غنی در سالهای اول بهره برداری، شرایط استخراج و دانه بندی سنگ آهن پر عیار را جهت ذوب در کارخانه ذوب آهن اصفهان به همراه داشت.

وی افزود: لیکن طبیعی است که در این ارتباط سنگ هایی با عناصر نامطلوبی نظیر پرفسفر و کم عیار نیز استخراج میگردید. 

انباشت سنگ آهن کم عیار و پر فسفر

"نوابی" توضیح داد: انباشت سنگ آهن کم عیار و پر فسفر خصوصاً در ادامه حیات این معدن ضرورت احداث کارخانه فرآوری طرح توسعه سنگ آهن چغارت و سه چاهون را قطعی نمود و طرح مذکور در سال 1370 شامل دو خط مستقل (چغارت – سه چاهون ) یکی فرآوری سنگ آهن کم عیار و پر فسفر معدن چغارت و دیگری فرآوری سنگ آهن کم عیار معدن سه چاهون به میزان 2/3 میلیون تن تولید و مقدار خوراک ورودی 7/5 میلیون تن به تصویب و در سال 1384 کارخانه مذکوربه بهره برداری رسید.

وی پس از راه اندازی و بهره برداری از کارخانه فرآوری، سرانجام میزان تولید در سال 1392 به تولید اسمی را 3.2 میلیون تن بیان داشت: از ابتدای سال 1395 به بعد با انجام طرح اصلاح کارخانه فرآوری کیفیت محصول نهایی تا بالای 67% افزایش یافت. در ادامه با همکاری نیروهای متخصص داخلی (تولید، فنی و مشاور) افزایش کمی نیز در برنامه کاری قرار گرفت. بگونه ای که تولید در سال 96، نزدیک به 5 میلیون تن  و در سال 97، 5.3 میلیون تن رسید.

پیشنهاد تغییر خوراک خط فراوری چغارت

وی‌تصریح کرد: با توجه به کاهش ذخایر سنگ آهن در معدن چغارت و استفاده صحیح از منابع و دپوهای سرمعادن موجود( چغارت و آنومالی10 و 11 سه چاهون) به لحاظ تولید مورد نظر و حفظ منابع سنگ موجود در پیت و با توجه به نگرش مدیریت محترم شرکت، پیشنهاد تغییر خوراک خط فراوری چغارت و استفاده از سنگهای آنومالی، دپوی B و انبارها، فاین و همچنین سنگهای خریداری  شده از منابع خارج از شرکت در دستور کار قرار گرفت که خوشبختانه با حفظ تولید از لحاظ کیفی، از لحاظ کمی نیز نزدیک به 5 میلیون تن تولید کنسانتره سال 98 محقق گردید.

این کاهش تولید بدلیل عدم تامین خوراک و نبود سنگ

فرهاد نوابی با بیان میزان تولید کنسانتره اعلام کرد: در سال گذشته نزدیک به 5 میلیون تن میزان تولید بوده است. و  برنامه تولید سال 1399 به میزان 4.5 میلیون تن است. این کاهش تولید بدلیل عدم تامین خوراک و نبود سنگ می باشد.

وی به بخش های زیر مجموعه کارخانه فرآوری پرداخت و گفت: در این‌ قسمت؛ بخش بستر های همگن ساز، عملیات کارخانه فراوری، اتاق کنترل مرکزی، انباشت و بارگیری، پروسس و برنامه ریزی، سدباطله و خدمات وجود دارد.

معاون تولید شرکت سنگ آهن مرکزی، چشم انداز واحد را با توجه به شرایط چشم انداز فولادی کشور و نقش بسزای تولید کنسانتره در این صنعت، را اینگونه تصریح کرد: تامین کنسانتره جهت شارژ به واحد های گندله سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد واز آنجا که قیمت محصول کنسانتره در شرایط کنونی مطلوب است. در شرکت سنگ آهن نیز علیرغم پوشش هزینه های شرکت از سود حاصل از تولید و فروش کنسانتره، ایجاد زیر ساخت ها و همچنین تکمیل چرخه تولید از جمله سرمایه گذاری در خصوص احداث کارخانه گندله سازی را برای شرکت فراهم نموده است.

احداث واحد های صنعتی جوار معدنی با تحقق تولید برنامه ریزی شده

وی اضافه کرد: به طوری که تحقق تولید برنامه ریزی شده در این واحد میتواند نقش بسزایی برای احداث واحد های صنعتی جوار معدنی و ایجاد زیر ساخت ها داشته باشد.

خدمات لازم جهت آنالیز سنگ قبل و بعد از تولید

"فرهاد نوابی" سپس به معرفی آزمایشگاه چغارت و فرآوری پزداخت و گفت: آزمایشگاه معدنی چغارت در سال 1350 همزمان با راه اندازی کارخانه خردایش و تولید محصول دانه بندی  فعالیت خود را آغاز نموده و در طول این مدت خدمات لازم جهت آنالیز سنگ قبل و بعد از تولید و در نهایت تعیین کیفیت محصول را ارائه نموده است.

وی ادامه داد: به این منظور عیار آهن و درصد عناصر مزاحم از قبیل ( فسفر و گوگرد) در بلوک استخراجی  و همچنین آنالیز دانه بندی محصول کارخانه خردایش(10-0 و25-10 میلیمتر) تعیین و به واحدهای مربوطه - استخراج معدن، کارخانه خردایش و کنترل کیفی وارسال - گزارش می گردد.

معاون تولید  وظایف دیگر این واحد را، آنالیز محصول در زمان ارسال و فروش محصول دانست و گفت: علاوه بر موارد فوق عناصری از قبیل آلومینیوم، کلسیم، منیزیم،  سدیم، پتاسیم،وانادیوم و تیتانیم نیز آنالیز می شود.

آنالیز همه نمونه های اکتشافی در آزمایشگاه چغارت

وی یادآور شد: علاوه بر خط تولید، این واحد به سایر معادن و شرکت های خارج از مجموعه نیز خدمات می دهد و از سال 1384 که آزمایشگاه شیمی واحد اکتشافات غیر فعال  شده است  آنالیز همه نمونه های اکتشافی مربوط به معاونت معدنی نیز در آزمایشگاه چغارت انجام می شود.

" نوابی" گفت: در این آزمایشگاه آنالیز به روشهای کلاسیک و دستگاهی از قبیل XRF و جذب اتمی  انجام می گیرد.

آنالیز شیمیایی خوراک کارخانه و  تعیین کیفیت کنسانتره تولیدی

وی با بیان اینکه آزمایشگاه شیمی فرآوری، از دیگر واحدهای معاونت تولید می باشد یادآور شد: در سال 1383 همزمان با شروع به کار خط تولید کنسانتره فعالیت خود را آغاز نموده و وظیفه این واحد آنالیز شیمیایی خوراک کارخانه و همچنین تعیین کیفیت کنسانتره تولیدی است.

    وی گفت: در این جهت لازم است که آنالیز عناصر آهن، فسفر، گوگرد و اکسید آهن جهت خوراک کارخانه و کنسانتره  انجام گردد. و  همچنین آزمایشهای کانه آرایی از قبیل تست دیویس تیوب، مغناطیس سنج، جداکننده مغناطیسی (درام) و تعیین دانسیته انجام می شود که این نتایج جهت بهره برداری لازم به واحد پروسس ارسال می گردد و در نهایت کنسانتره تولیدی مورد آنالیز قرار گرفته و نتایج به صورت درصد آهن، فسفر، گوگرد، منیزیم، آلومینیوم، کلسیم، تیتانیم و همچنین آنالیز توزیع اندازه ذرات (دانه بندی) به واحد پروسس و کنترل کیفی ارسال می گردد . 

آزمایشگاه، بارگیری ریلی و زمینی

  سپس نوابی به معرفی واحد تکنولوژی و ارسال پرداخت و اظهار داشت: این واحد شامل سه بخش مجزا آزمایشگاه، بارگیری ریلی و زمینی است.

وی ادامه داد: آزمایشگاه به عنوان بخش کنترل کیفی و آنالیز سنگ استخراجی، بخش بارگیری(زمینی و ریلی) وظیفه ی حمل سنگ با تناژ و عیار درخواستی مشتری به مقاصد مورد نظر ایفای می کنند که هماهنگی این سه واحد را به عنوان تکنولوژی و ارسال محصول در شرکت سنگ آهن می شناسیم و محصولاتی که در این واحدها مورد ارزیابی کیفی، کمی و ارسال قرار میگیرد شامل کنسانتره، دانه بندی و محصول آگلومراسیون است. 

کاهش مصرف انرژی و ترافیک جاده ای

  "مهندس نوابی" به معرفی واحد راه آهن چغارت و فرآوری اشاره داشت: بارگیری و ارسال توسط راه آهن که از نظر جنبه های زیست محیطی،کاهش مصرف انرژی و ترافیک جاده ای کمک شایانی نموده و شرکت سنگ آهن نیز هزینه های زیادی را در این راستا انجام داده است که عمدتاً ارسال محصول توسط حمل ریلی صورت میگیرد.

 

وی به کارهای شاخص اشاره کرد: جمع آوری، زیرسازی، ریل گذاری و راه اندازی خط 7 ایستگاه چغارت پس از 40 سال، ساخت، ریل گذاری و راه اندازی گود تخلیه واگن آنلودینگ، راه اندازی و تنظیم ریل ایستگاه بارگیری سه چاهون، نصب و اضافه کردن 5 خط ریلی جدید در ایستگاه فرآوری، تابلو گذاری کلیه خطوط احداث شده است،.

میزان ارسال محصول شرکت سنگ آهن به مقاصد مختلف

" فرهاد نوابی " در پایان به میزان ارسال محصول شرکت سنگ آهن به مقاصد مختلف توضیح داد: در سال 1397، میزان  3.9 میلیون تن و در سال 1398، میزان 3.7 میلیون تن بوده که ارسال واگنی به مقاصد فولادی کشور شامل فولاد مبارکه، سنگان، فولاد خوزستان، ذوب آهن اصفهان، فولاد خراسان، بندرعباس و .... بوده است.