Asset Publisher
تلنگر تربیتی هفته
تلنگر تربیتی هفته
فرزندسالاری
یکی از ویژگی‌های بارز و منفی کودکان در عصر حاضر، سلطه‌جویی و تسلط طلبی آنان مخصوصاً بر والدین است که اصطلاحا به آن فرزندسالاری می‌گویند. بعضاً والدین از زیاده‌خواهی، رفاه‌طلبی و رفتارهای غیراخلاقی کودک خود گلایه دارند و متأسفانه در مواردی از فرزند خود ترس و هراس دارند که این ترس باعث می‌شود تا در برابر خواسته‌های آنان کوتاه آمده و تن به کارهایی بدهند که برخلاف میلشان است.
حتماً بارها این جمله را تکرار کرده‌اید یا از زبان دیگران شنیده‌اید که ما جرأت نمی‌کردیم در برابر پدر و مادر خود ........!
در حالیکه این روزها نقش‌ها جابجا شده و پدر و مادرها (درسنین مختلف) از تسلط فرزندان بر خود شکایت دارند و از آنان ترس و واهمه دارند.
ریشه یا سرمنشأ بسیاری از رفتارهای کودکمان در رفتارها و عکس العمل‌های خود ما نهفته است.
یک مثال ساده: ازهمان اوان کودکی، در بازی با سایر همسالانش خواهان برتری‌جویی و در اولویت قرار گرفتن است و ما در بسیاری از موارد به هوای اینکه اعتماد به نفس کودکمان بالا برود یا در بزرگسالی پیشرفت کند حتی از رفتار او خرسند شده، از او حمایت بیجا و غیر منطقی می‌کنیم و از دیگران می‌خواهیم تا در برابر خواست کودک ما کوتاه آمده تا او ستاره باشد؛ یا در یک مهمانی خانوادگی به هنگام توزیع غذا، انتظار دارد ظرف غذا قبل از همه به او تعلق بگیرد وما هم برای خاموش‌کردن سر و صدایش، از دیگران توقع داریم به تقاضایش عمل کرده و مطیع او باشند و ازهمین جا اولین گام‌های پرورش روحیه تسلط‌طلبی در کودکمان را برمی‌داریم. در حالیکه می‌توانیم با پیشنهاد یک روش ساده مثل قرعه انداختن یا وضع یک قانون مورد توافق سایرین، هم روحیه قانون‌پذیری و احترام به حقوق دیگران و هم حس همدلی، نوعدوستی و درک متقابل را در او پرورش دهیم که پایه و اساس آموزش رفتار شهروندی است.
دلیل دیگر اینکه والدین به کودک خود محبت دارند و این ابراز محبت در بین افراد یک خانواده امری طبیعی و فطری است. اما این محبت باید تابع عقل و اصول عقلانی باشد. در محیط خانواده، هم فقدان محبت، فاجعه‌آفرین است، هم وجود محبتی که تابع عقل و معیارهای عقلی نباشد. محبت بیجا کودک را نازپرور بار می‌آورد و فقدان محبت هم دل‌مردگی و افسردگی بدنبال دارد. با محبت بیجا انسان فکر می‌کند که دوست می‌پرورد در حالیکه دشمن می‌پرورد؛ زیرا به خاطر چنین محبتی، تقوا و ایمان و اخلاق صحیح را زیر پا گذارده است و این عمل باعث بدبختی و گرفتاری انسان، در عالم آخرت می‌شود و انسان را از عمل به وظایفش باز می‌دارد، محبت باید خدایی باشد محبتی ارزش دارد که انسان را به راه خدا رهنمون شود. در دنیای ملوّن و متنوع امروز، خواسته‌های کودکان نیز متنوع و گوناگون است. با تشخیص صحیح خواسته‌ها و متمایزکردن خواسته‌های منطقی و غیرمنطقی کودکان، مرز محبت و کم یا زیاد بودن آن نیز مشخص می‌شود. والدین بایستی با حفظ اقتدار و تسلیم‌نشدن در برابر همه تمایلات کودک خود، مانع از بروز نشانه‌های فرزندسالاری شده و جوّی دوستانه فراهم سازند که درآن، کسی سالار و فرمانروا نباشد.
طیبه غلامزاده بافقی
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور