هفته نامه

گذری به بافق قدیم

الهام نصیرزاده| به گزارش هفته نامه افق کویر، سیدمحمد افتخاری معروف به قائم مقام یکی از سالخوردگان بافقی در گفتگو با خبرنگار این هفته نامه پیرامون وضعیت و تاریخ شهر بافق گفت: شهر بافق در محل کنونی قاضی میرجعفر بوده است. بافق شهری بسته و دور از دسترس بود. وسیله نقلیه ای که مردم با آن رفت و آمد می کردند الاغ و شتر بود.

مساحت کل آن 200 الی 300 متر بوده است قد آن هم تقریبا از محل فخار خانه (100متر بالاتر از مسجدجامع)تا حسینه جمعه ها و پهنای آن از بانک صادرات کنونی تا بیت الرضا(ع) بود و اصلاً خیابانی نداشت.

افتخاری درباره محل اولیه سکونت بافق افزود: قاضی میرجعفر عالمی بافقی بوده که تاریخ مدونی ندارد، ولی معروف بوده است که همه شیعه ها در آنجا زندگی می‌کردند. پایین بافق هم قلعه کافر(سمت دشتخون) که کافرها زندگی می کردند قنات جلال آباد در اطراف قلعه کشت صورت می گرفت و آنجا کشت قناتی بوده است که وقف سادات و آنهایی که طلبه هستند، می باشد و اکنون آب آن کم شده است و آب مصرفی بافق آب هنیه بوده است.

وی تصریح کرد: تنها آسیاب آبی بافق در حدود بانک صادرات کنونی و توسط آب جلال آباد ساخته شده بود که آسیاب ده بالا می نامیدند و افرادی که گندم زیاد داشتند به آن آسیاب مراجعه می کردند آن آسیاب تقریباً تا 60 سال پیش وجود داشت و بعد از آن آسیاب برقی آمد.

افتخاری اظهار داشت: نقل می کنند پنجشنبه شب ها یک نوری تلألو می کرد و نمی توانستند متوجه شوند از کدام قسمت می باشد توسط تیر و کمان نور را هدف قرار می دهند. صبح زمان روشنایی برای یافتن تیر به راه می افتند که مشاهده می کنند تیر به یک تپه ریگی برخورد کرده ریگ ها را که عقب می زنند. یک جنازه ای را می یابند و بالاخره امامزاده تشکیل و آن مکان آباد می گردد مردم از سمت قاضی میرجعفر به سمت امام زاده آمدند. بافق در گودی قرار داشت و در دو طرف سیل می آمد و خانه ها را خراب می کرد هنگام سیل همه به سمت امام زاده جمع می شدند تا در امان باشند امام زاده قدیم همین حرم، رواق، گنبد و صحن امام زاده یک چهارم الان بود امام زاده بافق از گنبد استثنا می باشد و گنبد امام زاده جعفر(ع) هم 50 سال پیش از روی گنبد امامزاده عبدا... (ع)بافق ساخته شده است در قدیم قبرستانی وجود نداشت و بیشتر مرده هایشان را اطراف خانه های خودشان و اطراف امام زاده (ع) دفن می کردند. بعد از امام زاده عبدا...(ع)طایفه برقرار شد که دو طایفه عمده بافق یکی طایفه خوانین (باغ دولت آباد یزد – میدان خان اینها وقفیاتی از آنهاست ) و دیگر طایفه ای به نام حاجی که آب انبار و مدرسه حاجی ها و... از آنها وجود داشته است. اصل بافق همین امام زاده و کوچه حاجی ها "آب انبار حاجی ها، حوزه علمیه حاجی ها و..." و همچنین خانه های حاجی ابوتراب،حاجی امین و...بوده است. قدیم از سرخیابان مهدیه دقیقاً از منزل اخیگان حصاری بوده است تا مغازه حاجی حسنی که آنطرف را لرد می گفتند اینطرف هم امام زاده و آبادی بوده است که قلعه هم برای خودش جدا و در دور دست قرار داشت.

وی افزود: زمانی می گفتند بافق 5هزارنفر جمعیت دارد که با سختی روز را شب می کردند و جمعیت به 1000نفر رسیده بود به علت نبود کار مردم از بافق مهاجرت می‌کردند. در آن زمان ها کشاورزی مختصری بود همه میوه بافق در ایام تابستان در مبارکه کشت می گردید. باز هم اگر آفت نمی دید میوه ای به ثمر می نشست به مرور زمان در ابتدا مزرعه صدر آباد بعد شهرآباد حدود 80 سال است سپس اله آباد، صادق آباد، صدریه، فاضلیه و رضائیه ایجاد شد و کشاورزی صورت می گرفت.

وی تصریح کرد: از لحاظ عقیده ای فرزندان قدیم با فرزندان امروزی فرق داشتند قدیم شخصی داشتیم که با80 سال سن یکبارهم یزد را ندیده بود. بچه های امروز در رفاه و آسایش هستند قدیم امکاناتی نبود حال که از تلویزیون تا موبایل و... است مشخص است که کودک و نوجوان و... استفاده می برند و حال چه مثبت چه منفی نتیجه در برخواهد داشت.

وی پیرامون مسجد ریگ امام رضا(ع) گفت: ریگ امام رضا بیرون از شهر بود و افرادی که عازم مشهدمقدس بودند را تا آن مکان عقب پایشان و زمان برگشتشان هم به پیشوازشان می رفتند که حال مسجد ریگ امام رضا(ع) در آنجا ساخته شده و جزیی از شهر است.