هفته نامه هفته نامه

بازگشت به صفحه کامل
« بازگشت

4 مهرماه روز جهانی کوهستان پاک

4 مهرماه روز جهانی کوهستان پاک



گردآوری: ابراهیم غلامرضاپور|
وَجَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَأَسْقَيْنَاكُم مَّاء فُرَاتًا (المرسلات 27)
« و در آن ( در زمين) کوه های بلند بالا قرار داديم و آب گوارائی را به شما نوشانديم»!
روز 4 مهر به عنوان روز جهانی کوهستان پاک نامگذاری گردیده است و این روز فرصتی است تا یک بار دیگر متفاوت تر به کوهستان نگاه کنیم. 
کوه ها حدود 27 درصد سطح خشکی های زمین را می پوشانند و مستقیماً پایگاه زندگی 22 درصد جمعیت جهان هستند از این گذشته آن ها منابع مهم برق آبی هستند و برج های آب جهان به شمار می آیند به طوری که بیش از نیمی از جمعیت جهان برای تأمین آب شیرین خود به آن ها وابسته اند. آنها شاهدهای مقاوم گذر زمان هستند و رخساره هایی سرشار از زیبایی به شمار می آیند که قدرتمندانه نیروی طبیعت را آشکار می کنند.کوهستان ها در عین داشتن صفات مشترکی چون شیب تند و طبیعتی سخت دارای تنوع زیستی بسیار غنی هستند و زیستگاه بسیاری از گونه های حیات وحش و گیاهان مهم و عمده به شمار می روند. از طرفی تأثیر کوه ها بر شرایط اقلیمی به ویژه در مناطق خشک بسیار چشمگیر و تعیین کننده است به طوری که پیامدهای محدودکننده ناشی از موقعیت جغرافیایی و بوم شناختی این مناطق در برخورد با عوارض کوهستانی تا حدودی جبران می شود و شرایط اقلیمی به دلیل تغییر دما به کلی تغییر می کند. در حالت کلی دما به ازای افزایش هر 100 متر ارتفاع 0.5 تا 1 درجه سانتیگراد کاهش می یابد زیرا با افزایش ارتفاع، هوا رقیق می شود و گرمای کمتری از خورشید جذب می کند. که این اثرات دگرگون کننده شرایط اقلیمی در مناطق خشک و گرم و پیامدهای آن در بهبود شرایط زیستی کشور را می توان در بسیاری از کوه ها نشان داد. نمونه آن را می توان در منطقه حفاظت شده کوه بافق و ارتفاعات اطراف شهرستان دید که بعضاً اختلاف دما در این مناطق نسبت به شهر بافق بین 7 الی 8 درجه سانتیگراد می باشد.
امروزه با وجود تأثیر بسزای مناطق کوهستانی در تعدیل آب و هوا و سایر ویژگی های دیگر آن شاهد رفتار و عملکرد نادرست انسان با این اکوسیستم ها هستیم. پاک تراشی جنگل ها در حوضه آبخیزها، بوته کنی و از بین بردن پوشش گیاهی طبیعی خاک، چرای بی رویه، جاده کشی و توسعه ی بی رویه شبکه های دسترسی، بهره برداری از معادن بدون احیاء اراضی تخریب یافته و رها کردن زباله ها در مناطق کوهستانی به قصد گردشگری و ... نمونه های بارزی از دست اندازی بشر به این اکوسیستم های حیاتی هستیم. پس محیط زیست کوهستان را جداگانه در نظر نگیریم و در صورتیکه قصد تفریح در دامان کوه را داریم هر آنچه را که با خود برده ایم دوباره بازگردانیم و چیزی جز رد پا به جا نگذاریم و به یاد داشته باشیم انسان ها چه ساکن کوه باشند و یا دشت و شهر برای حفاظت از محیط زیست شکننده کوهستان مسئولیت مشترکی دارند.