هفته نامه هفته نامه

بازگشت به صفحه کامل
« بازگشت

گاه شمار نوروز باستانی

گاه شمار نوروز باستانی



عالیه نقیب الذاکرین بافقی (مهرگان)| جشن نوروز از محبوبترین یادگارهای نیاکان ماست که هر سال با شور و هیجان و شادی در بین مردمان ایران و برخی کشورهای همسایه برگزار می گردد. نوروز کهنسالترین آیین ملی جهان است که با وجود چهار هزار سال هنوز تازگی خویش را از دست نداده و همچنان پایدار ، هر سال با شکوهتر از سال پیش برگزار می گردد . گذشته نگاران نوروز را به جمشید و کیومرث نسبت داده اند و هر کدام شیوه های مختلفی برای گرامیداشت آن بیان نموده اند و آیین های بیشماری را برشمرده اند که هنوز ادامه دارد و از گزند زمانه و هر گونه دگرگونی سیاسی اجتماعی به دور مانده است . در زمان هخامنشیان یازده روز نخست فروردین ویژه برگزاری مراسم نوروز بود . در این روزها شاه بزرگان ،مقامات دولتی ،دانشمندان و نمایندگان سرزمین های دیگر را می پذیرفت . در جشنها شرکت می کرد، پیشکش ها را می پذیرفت و پس از سپاسگزاری از داده های پروردگار ، گزارشی از سال گذشته بیان می داشت و برنامه های خود را برای سال نو با مردم در میان  می گذاشت . گاهشمار (تقویم) ما پر است از مراسم هایی که در این روز بزرگ برپاشده که در اینجا به برخی از آنها اشاره می نماییم :
سال 538 پیش از میلاد – رسمی و ملی اعلام نمودن جشن نوروز توسط کوروش بزرگ نخستین شاه هخامنشی
سال 534 پیش از میلاد – نوشتن دستوری توسط کوروش بزرگ برای اجرای مراسم دولتی شامل ترفیع نظامیان، ابلاغ انتصابات تازه، سان دیدن از سربازان، عفو مجرمین پشیمان، ایجاد فضای سبز و پاكسازی محیط زیست
سال 515 یش از میلاد – نوشتن سنگ نبشته بیستون توسط داریوش بزرگ . به گفته تاریخ نویسان این سنگ نبشته نشان می دهد که ایران تنها کشور جهان است که سند مالکیت دارد .
سال 416 پیش از میلاد – ضرب سکه زرین توسط داریوش دوم به مناسبت نوروز
سال 173 پیش از میلاد – برپاشدن نخستین جلسه مجلس مهستان با حضور مهرداد یکم پادشاه اشکانی . عزل و نصب پادشاه برعهده این مجلس بود .
سال 230 میلادی – به رسمیت شناختن نوروز باستانی ایرانی توسط سنای روم بنابر خواست و اراده اردشیر پاپکان شاه ساسانی
سال 304 میلادی- رسم دادن سکه به عنوان عیدی در زمان هرمز دوم ساسانی
سال 399 میلادی – دادن آزادی مذهب به مسیحیان قلمرو ایران بزرگ توسط یزدگرد ساسانی
سال 501 میلادی - آغاز جنبش مزدک زمان قباد شاه ساسانی
سال 532 میلادی – پیمان صلح پایدار بین ایران و روم زمان خسرو انوشیروان در تالار تیسفون
سال 550 میلادی – گشایش دانشگاه گندی شاپور برای تدریس پزشکی و فلسفه
سال 211 هجری قمری – بزرگداشت نوروز باستانی توسط هارون خلیفه عباسی
سال 892 میلادی – دوباره نویسی تقویم ساسانی به فرمان امیر اسماعیل سامانی
سال 934 میلادی – تنبیه کارکنانی که در آذین بندی اصفهان برای فرا رسیدن نوروز کوتاهی کرده بودند توسط مردآویز زیاری از قهرمانان ملی ایران . وی دستور اکید داده بود ایرانیان جز پارسی نگویند و ننویسند .
سال 1502 میلادی – اعلام احیای امپراتوری ایران در داخل مرزهای ساسانی به فرمان شاه اسماعیل صفوی
سال 1597 میلادی – برگزاری آیین نوروزی در عمارت نقش جهان توسط شاه عباس یکم صفوی
سال 1725 میلادی – عبدالحمید اول سلطان عثمانی نوروز را در قلمرو عثمانی عید رسمی اعلام کرد
سال 1735 میلادی – رواج سکه نادری و دادن آن به عنوان عیدی به منشی ها و افسران دربار توسط نادرشاه افشار
سال 1739 میلادی – برگزاری مراسم نوروز در کاخ شاه جهان هند توسط نادرشاه افشار
سال 1761 میلادی – برگزاری مراسم سلام نوروزی توسط کریم خان زند و ادامه آن در سالهای بعد
سال 1795 میلادی – تاجگذاری آقا محمد خان قاجار و انتخاب تهران به عنوان پایتخت ایران(1174 خورشیدی)
سال 1797 میلادی – ویلهلم اول قیصر آلمان طی نامه ای به ناصرالدین شاه نوشت : مایه مباهات من است که در روز نوروز ایرانی به دنیا آمده ام .
سال 1828 میلادی - دولت وقت تهران كه می ترسید مردم از شنیدن امضای قرارداد ترکمنچای و از دست رفتن قفقاز ایران به خشم آیند و دست به عصیان بزنند، این قرارداد را كه با میانجیگری دولت انگلستان در 22 فوریه (درست یک ماه پیش از نوروز) امضا شده بود از مردم پنهان كرد تا خبر آن در ایام دید و بازدید نوروز به گوش ایرانیان نرسد و آنان را اندوهگین و بر ضد دولت متحد نكند.
سال 1911 میلادی – مراسم ملی نوروز به دلیل اعتراض به حضور نیروهای انگلیس و روسیه در خاک ایران لغو و عزای عمومی اعلام شد .
سال 1921 میلادی - دكتر محمد مصدق استاندار وقت فارس در مراسم رسمی نوروز در شیراز اعلام كرد كه به عنوان اعتراض به وقوع كودتای نظامی درتهران (کودتای ژنرال رضاخان و سید ضیاء طباطبایی با حمایت لندن) و زندانی شدن روشنفكران وطن، از همان لحظه از سمت خود كناره گیری می كند و این چند روز را هم به خاطر احترام به نوروز صبر كرده بود تا مراسم عید ملّی برگزار شود .
سال 1301 خورشیدی – تشکیل نخستین جلسه شورای عالی معارف به ابتکار میرزا علی اکبر دهخدا . وی در همان جلسه درباره تعطیلات نوروزی مدارس كه بعداً به اقتباس از ساسانیان یك هفته تعیین شد، به بحث و مذاكره پرداخت و قرار شد كه پیشنویس «قانون اساسی معارف» تنظیم و به پارلمان داده شود.
سال 1307 خورشیدی - همانند عهد باستان، اعلام ترفیع نظامیان و بخشودگی تمام یا قسمتی از مجازات محکومین به نوروز موکول شد.  کوروش بزرگ نوروز را برای دادن ترفیع به نظامیان و بخشودگی محکوم شدگان در نظر گرفته بود.
-ناوگان ایران كه با كمك ایتالیای عهد موسولینی به طور محرمانه ایجاد شده بود در نخستین نوروز پس از ورود به خلیج فارس، به پایگاه نظامی انگلستان در «باسعیدو» حمله بُرد و آن را به خاك وطن باز گردانید. انتخاب نوروز برای حمله به این سبب بود که انگلیسی ها انتظار نداشتند ایرانیان در روز ملی بزرگ خود دست به این کار بزنند.
 1318 خورشیدی - بهره برداری از راه آهن سراسری ایران .
1330 خورشیدی - دكتر مصدق روز 29 اسفند هر سال را روز ملی شدن صنعت نفت ایران؛ یک جشن ملی و تعطیل عمومی اعلام كرد به این ترتیب، یك روز بر تعطیلات نوروزی اضافه شد.
1331 خورشیدی -  دكتر مصدق در پیام نوروزی خود ایرانیان را به ایستادگی و پایمردی در برابر سلطه و استثمار خارجی فراخوانده و اشاره كرده بود كشوری كه استقلال واقعی و حاكمیت ملی تمام عیار نداشته باشد، در جامعه بین المللی فاقد عزت و احترام است.
بر اساس گاهشمار دکتر انوشیروان کیهانی نژاد
نوروزتان پیروز روزهای شادی در پیش داشته باشید.