هفته نامه

نوادگان عبدالرضاخان بافقی(قسمت دوم)

علی خواجه بافقی|

علی خان بافقی: اولین فرزند عبدالرضاخان بافقی و داماد محمد ولی میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار بود که به دنبال شورش پدر به سال 1243 ق- 1206 خورشیدی همراه برادرش محمد ابراهیم خان ظاهراً به آذربایجان تبعید شد. ولی در اواخر حکومت محمد شاه به یزد باز گشت. او مدتها حکومت یزد و بافق را عهده دار بود وابوالهادی خان و محمد حسین خان با تعدادی از تفنگچیان بافقی و یزدی در التزام وی بودند. علی خان مردی شجاع بود ناصرالدین شاه دو مأموریت را به او داد. -1 درست کردن اوضاع آشفته کرمان -2 دستگیری اشرار و تأمین امنیت مردم یزد که موفق شد. تاریخ این مأموریت وی حدود سال 1226 خورشیدی موقعی که محمد شاه قاجار در گذشت.

علی تقی خان بافقی: اولین فرزند به نام محمد تقی خان بزرگ از مشاهیر و حاکمان بافق، کرمان و یزد . او در اواخر سده دوازدهم که به بهای فتوت و صفای جلالیت صیت گرانی قدرش مسالک آفاق جهان را پیمود به سال 1151 قمری، 1117 خورشیدی در بافق به دنیا آمد و در سال 1161 قمری، 1126 خورشیدی به حکومت بافق برگزیده شد. وی عنفوان جوانی به مدت دو سال در شیراز به رسم گرو در دربار کریم خان زند بود، سپس جایش را با بردارش زین العابدین خان عوض کرد. وی بعد از قتل آقا محمد خان قاجار به سال 1211 قمری، 1175 خورشیدی به یزد بازگشت و به فرمان فتحعلی شاه قاجار بعد از فوت محمد تقی خان بافقی در محرم الاحرام 1214 قمری، 1178 خورشیدی به حکوت یزد برگزیده شد. وی علاقه زیادی به شعرا داشته و تعداد بسیاری از شعرا در دربار وی بودند. آقا سید علی کرمانی ، میرزا عبدالحسین خراسانی، میرزا مهدی عامری که به دستور خان تذکره شعرای مادح را گرد آوری نموده است از جمله آنها هستند. و در آخر در 7 ذیحجه 1219 قمری، 1183 خورشیدی به بیماری استسقاء، در یزد درگذشت. وی فرزندی نداشت!

محمد ابراهیم خان بافقی:

دومین فرزند عبدالرضاخان بافقی و نوه محمد تقی خان بافقی که به نوشته جامع جعفری، بدری است که هنوز سنین عمرش به دو هفت نرسیده است که پس از قتل پدر به دستور فتحعلی شاه قاجار به اردبیل تبعید شد تا آنکه اواخر حکومت محمد شاه قاجار آزاد و به یزد بازگشت.وی پس از درگذشت محمد علی شاه حکمی از ناصر الدین شاه به همراه برادرش علی خان بافقی و شهاب الملک برای تثبیت اوضاع کرمان و نیز دفع شورش محمد عبدا... در یزد به منطقه عزیمت نمودند. او با دفع شورشهای مزبور مقرب درگاه ناصر الدین شاه گردید. و مدتها حاکم شهرهای یزد، کاشان، خوانسار و گلپایگان بود.

محمد باقر خان بافقی: اولین فرزند عبدالرحیم خان ونوه محمد تقی خان بافقی که به همراه برادرش به رسم گرو با سمت پیشخدمت باشیگری محمد ولی میرزا ولیعهد در دربار فتحعلی شاه بسر می برد. وی در 1237 قمری، 1200 خورشیدی به یزد بازگشت و در 1239 قمری، 1203 خورشیدی در یزد در گذشت. عبدالرحیم خان قنات باقر آباد بافق را به نام وی احداث نمود. وی داماد میرزا محمد مظفر بافقی بود.

محمد حسین خان بافقی: ششمین فرزند محمد تقی خان بافقی که" به مزید عقل و تدبیر و رأی فکر صایب معروف اولوالباب و ترک تلاوت قرآن مجید و زیارت خامس آل عبا ننمودی و شبیه ترین به پدر بود." وی مشاور عبدالرضاخان بافقی در حکومت بر یزد بود و 4 پسر به نامهای حاج میرزا محمد علی خان، محمد تقی خان(خان جان خان)، حاجی محمد باقر خان و علی خان و دو دختر داشت.

وزیر افخم، سلطان علی خان بافقی: سلطان علی خان فرزند محمد خان سالار الملک و نوه(عبدالرضا خان بافقی) و برادر رضا قلی خان ملقب به وزیر افخم اولین نخست وزیر قانونی وزیر کشور ایران از سیاستمداران دوره قاجاریه که تولدش در کاخ شاهی بود و در خاندان سلطنتی قاجار رشد کرد، او نوه دختری میرزا ابراهیم خان قاجار بود.مادرش به نام خانم بزرگ دختر خاله محمد علی شاه و دایما در اندرونی شاه بود. وی از سال 1261 خورشیدی پیشخدمت مظفرالدین شاه در تبریز بود. بعد مامور تحصیل مالیات آذربایجان و حاکم خلخال شد.مدتی بعد مدیر مجلس دربار اعظم و محصل محاسبات وبقایای دولتی منصوب و به وزیر بقایا شهرت یافت. وی اولین نخست وزیر ایران پس از اجرای قانون مشروطیت بود و با حکم محمد علی شاه قاجار(1287-1285 خورشیدی) به سال 1225 قمری، 1285 خورشیدی به مقام نخست وزیری و وزیر کشور ایران منصوب و به وزیر افخم ملقب گردید. بازماندگان او نام افخمی و افخم ابراهیمی را برگزیدند و درای املاک زیادی در کرمان، خمسه و زنجان بودند. سرتیپ عبدالرضاخان افخمی، سپهبد غلامحسین افخمی معاون وزیر جنگ کابینه علم، مهناز افخمی مشاور وزیر کابینه هویدا و وزیر مشاور در امور زنان در کابینه آموزگار از آنان هستند.

عدول الدوله-رضا قلی میرزا

فرزند محمد خان سالار الملک برادر وزیر افخم و نوه عبدالرضاخان بافقی از حاکمین سده 13 قمری که پیش از انتصاب به حکومت یزد در 1276 خورشیدی از پیشخدمت های مخصوص مظفرالدین شاه قاجار بود و در 1280 خورشیدی در قم به همراهان شاه پیوست. او به سال 1316 قمری- 1277 خورشیدی به حکم شاهزاده محمد تقی میرزای رکن الدوله به ریاست قشون خراسان و سیستان منصوب گردید و وضع خراسان را خیلی منظم کرد و نهایت لیاقت را در ریاست نظام دارد. کارهایش بسی مرتب و از هنر و کمالات و مجلس آرایی بهره وافی دارد. او بارها از طرف مظفرالدین شاه مورد تشویق و دریافت درجات دو شاهی نایل آمد.

وی سه بار به حکومت رسید

-1 در سال 1316 قمری، 1277 خورشیدی پس از شکایت مردم از قبال الملک با حکم مظفر الدین شاه به حکومت یزد رسید. البته صدور حکم به علت کارشکنی صدر اعظم امین الدوله به تاخیر افتاد تا با تحصن تعدادی از مردم یزد در حرم عبدالعظیم حکم عزل اقبال الملک صادر و رضا قلی میرزا به حکومت یزد رسید و با قطع دست چند تن از اراذل و اوباش و سارقان امنیت را به نطقه بازگرداند حکومت وی 8 ماه به طول کشید.

-2 حدود سالهای 1285 قمری، 1284 خورشیدی.

-3 با بروز اختلاف بین محمد علی شاه و مجلسیان و بروز ناامنی در یزد به دنبال حمله اشرار فراغه ابرکوه و تفت به شهر یزد به سال 1327 قمری، 1287 خورشیدی به حکومت رسید.

ادامه دارد...