هفته نامه
مسجد یا بنگاه تجاری؟!!
مسجد یا بنگاه تجاری؟!!
مسجد مرکز اجتماع سیاسی و کانون تربیت صحیح اسلامی است. مسجد در طول تاریخ مرکز کسب آگاهی از شیطنتهای شیاطین زر و زور بوده است. مسجد منشأ نهضتهای بزرگ در شمال آفریقا، الجزایر و ایران بوده است. مساجد در جهان اسلام پایگاه جهاد فکری و تعلیم معارف دینی است. بدون تردید برای ساخت، تعمیر و آباد کردن مساجد شرایطی مقرر شده است از جمله: ایمان به مبدأ و معاد، شجاعت و نفوذ ناپذیری، رسیدگی به محرومان، انجام عمل صالح و...
اکثر مساجد توسط مردمان با ایمان و ساکنان متعهد شهرها، روستاها و قصبهها ساخته می شود.لیکن در شهرکهایی که دولت اقدام به ساخت مسکن نموده است ساخت بنای مسجد نیز توسط دولت طراحی و ساخته می شود.
معماری اسلامی در مساجد از برجستهترین هنرهایی است که در روحیه افراد تأثیر دارد در واقع تمرکز بر عناصر هنری و تصاویری که دارای ابعاد مختلف روحی و معنوی است مهارت هنرمندان مسلمان را به تصویر میکشد. متأسفانه برخی از آسیبهای امروزه در معماری مساجد دیده میشود چرا که این نوع معماری مدرن تلفیق شده و تمایزهای جغرافیایی، استانی، دینی و فرهنگی را نادیده میگیرد و در نهایت محتوا فدای فرم کار میشود.امروزه برخی معماری مساجد بدون اندیشه صحیح و با هزینه زیاد صورت میگیرد و در دانشگاههای معماری نیز فضای معماری اسلامی برگرفته از جهانبینی قرآنی نیست به همین دلیل در برخی معماری مساجد جدید کشور روح معماری اصیل اسلامی- ایرانی تحتتأًثیر معماری مدرن غربی مغفول مانده است. نقشه مساجد در ایران، عراق به صورت مربع و در مصر و شام به شکل مستطیل بوده است لیکن امروزه برخی مساجد را به صورت پنج ضلعی یا شش ضلعی ساختن نوعی معماری جدید با نواقص متعدد تلقی میشود.در سال 1391 همزمان با ساخت واحدهای مسکن مهر بافق مسجدی بنام امام حسن مجتبی(ع) درجوار این واحدها ساخته و در هفته گذشته با کم لطفی مسئولان محلی و حضور تعداد انگشت شماری از مسئولان اجرایی و فرهنگی شهرمان به بهرهبرداری رسید آنچه باعث شد تا به این مقال روی آورم، عدم به کارگیری معماری اسلامی ایران از جمله قوسهای شکسته ساختار بنا، پنجرهها و درهای نامنظم،عدم کیفیت ساخت وضوخانه و همسو نبودن تزئینات مسجد میباشد. بدون شک عناصر اصلی مسجد شامل صحن، گنبد، گلدسته، شبستان، طاق، ستون و... در این مسجد جایگاه مناسبی ندارد و گویا مانند نخستین سالهای فتوحات اسلامی که کلیساها، خانههای بزرگان و برخی مراکز تجاری را تصرف کرده و به جای تخریب و سازگاری با شئونات اسلامی به مساجد تبدیل میشد در ساخت و بنای این مسجد نیز ارادهای قوی و عزمی جدی حاکم نبوده است و اکنون با حضور در این مکان مقدس متوجه میشویم ظرافتکاری لازم اعم از به کار بردن خط کوفی برای تزئین مساجد، قوسی شکل بودن درها و مدخلها و سقفها در بنای این مسجد به کار نرفته است و مهمتر اینکه با وجود 500 متر مربع زمین برای بنای مسجد حدود 150 متر مربع زیر بنا ساخته شده و جمعیت افزون بر سیصد شهرک مسکن مهر بافق را پاسخگو نخواهد بود و اکنون مردم و دست اندرکاران این کانون الهی و فرهنگی دچار حیرت و سر درگمی شدهاند که آیا مسئولان، مهندسان وکارشناسان قصد احداث بنگاه تجاری و اقتصادی را داشته اند یا ساخت مسجد؟!!
محمدرضا ابراهیمی