هفته نامه

عواقب تنبیه بدنی در مدارس ابتدایی(قسمت اول)

چکیده:

نویسنده: فرشته اکبریان بافقی| تنبیه بدنی از آغاز تا کنون نقش بس تعیین کننده ای در نظام های قضایی و آموزشی داشته است. همین طور در خانواده ها برای حفظ انضباط و کنترل رفتار کودکان به آن متوسل می شده اند. پس از آغاز عصر روشنگری در اروپا، ژان ژاک روسو روش های جدیدی را جهت حفظ انضباط در خانه و مدرسه مطرح نموده و روش تنبیه بدنی را نا کار آمد دانست. با توجه به تفاوت ها و تمایزات جوامع از نقطه نظر سطح توسعه یافتگی و سیر تاریخی تحولات آنها، استفاده از این ابزار نیز در جوامع مختلف دچار تغییرات اساسی گردیده است. در واقع توسل به تنبیه بدنی در نظام های آموزشی جوامع مختلف با پیشرفت در عرصه های مختلف اجتماعی و رسیدن به توسعه ی پایدار، به مرور زمان موضوعیّت خود را از دست می دهد. و هر چه جامعه ای از الگوهای توسعه یافتگی و پیشرفت فاصله ی زیادی داشته باشد، اندیشه های های ناشی از نگاه بد بینانه نسبت به ذات شرارت آمیز انسان، سایه ی شوم آن را بر سر کودکان نیک سرشت جامعه تحمیل و توجیه خواهد کرد.

کلید واژه ها: آموزش و پرورش، کودکان، تنبیه بدنی

مقدمه:

بی گمان، تنبیه بدنی از جمله موضوعات مهم مربوط به نظام آموزشی جامعه ی ما محسوب می شود، که از دیر باز ذهن بسیاری از دست اندر کاران مسایل تربیتی را به خود مشغول کرده است.

با توجه به گسترش استفاده از رسانه‌ها و پوشش‌های رسانه‌ای و مطبوعاتی تنبیه‌های بدنی دانش‌آموزان در مدارس، آگاهی والدین، مسئولان و خود دانش‌آموزان در این باره افزایش پیدا کرده است.

ممنوعیت تنبیه بدنی دانش‌آموزان به آئین‌نامه‌ای بازمی‌گردد که 14 سال پیش تدوین شده است. در این آئین‌نامه گفته شده که منظور از تنبیه، آگاه ساختن دانش‌آموز نسبت به انجام وظایف، تذکر شفاهی، تذکر کتبی، تغییر کلاس، اخراج موقت و انتقال به مدرسه‌ای دیگر است. هرچند که این آئین‌نامه در طی این سال‌ها به روز نشده، اما عمل به بندهای آن، همچنان مورد توجه بسیاری از معلمان نیست.

با نگاهی گذرا در خصوص وقایع و اتفاقاتی که مدام در محیط زندگی مان رخ می دهد، روزانه خبرهای ناگواری از تنبیه بدنی را که مصداق بارز کودک آزاری یا خشونت علیه کودکان تلقی می شود، دریافت می کنیم که آثار زخم های آن نه فقط بر تن نحیف کودکان، بلکه بر روح و روان آنان نیز سال ها بر جای خواهد ماند.

باید بدانیم جامعه ای که در آن کودکانش در خانواده و مدرسه مورد تنبیه بدنی واقع می شوند، به مرور زمان با نهادینه کردن خشونت، از طریق مشروعیّت دادن به اقدامات تنبیهی از قِبَل توجیهات مترتّب بر آثار تربیتی آن، با به مخاطره انداختن سلامت روحی و رفتاری آنان در آینده ی زندگی اجتماعیشان، هزینه های غیر قابل جبرانی را به بدنه نظام اجتماعی تحمیل می کند.

توجه به جنبه های منفیِ تربیتی واجتماعی تنبیه بدنی و تکرار آن در جامعه از طریق آموزش های ضمن خدمت و رسانه های گروهی، می تواند زمینه ساز حذف چنین پدیده ای از محیط های خانوادگی و نظام آموزشی ما باشد .