محدثه دهستاني | بيش فعالييك اختلال رفتاري شايع است كه حدود 8 تا 10 درصد از كودكان سنين پيش دبستاني به آن مبتلا هستند. احتمال ابتلا به اين اختلال در پسران 3 برابر بيشتر از دختران است، اما علت اين تفاوت هنوز ناشناخته است . مطالعات فراواني روي نقش عوامل تغذيه اي در بيش فعالي كودكان مبتلا انجام شده است كه نتايج برخي از آنها را مرور مي‌كنيم.

1-اسیدهای چرب ضروری:

تحقیقات بسیاری نشان داده اند که غلظت اسیدهای چرب "امگا-3" و "امگا-6" در این افراد به مقدار زیادی پایین تر است و این کودکان، علائم کمبود اسیدهای چرب ضروری مانند تشنگی زیاد را نشان می دهند. بهترين منبع اسيد‌هاي چرب امگا -3 ، ماهي‌هاي آزاد مثل سالمون، ساردين، ميگو وشاه ماهي است و منابع اسيد‌هاي چرب امگا-6، كنجد، تخمه كدو تنبل و تخمه آفتابگردانهستند. ديگر منابع اسيد‌هاي چرب ضروري (امگا- 3 و امگا- 6 ) آجيل‌ها، لوبياي سويا ،روغن بادام زميني و روغن زيتون است

2- روی

مطالعات يافته‌هاي مختلف ارتباط بين كمبود روي و بيش فعالي را نشان داده است، به طوري كه سطح سرمي‌ روي در كودكان مبتلا به بيش فعالي به طور قابل توجهي پايين تر ازكودكان طبيعي بوده است.كمبود روي در كودكان مشكلاتي از قبيل خشونت،كج خلقي،گريه‌هاي زياد، بيزاري و نفرت و ناتواني در تمركز را ايجاد مي‌ كند. گوشت، ماكيان،‌ شير ومحصولات لبني 80درصد كل ميزان روي غذايي را تشكيل مي‌ دهند. انواع سايرگوشت‌ها،جگر، پنير، غلات كامل، لوبياهاي خشك، مغزها و محصولات سويا نيز منابع نسبتا خوب روي هستند.

3- کلسیم

كمبود كلسيم ممكن است بيش فعالي را به وجود آورد.

بنابر اين مي‌ توان با تنظيم يك برنامه غذايي مناسب حاوي كلسيم نظير شير، پنير، نان، بستني، ماست، سبزيجات برگ سبز مانند كلم، برگ‌هاي سبز شلغم، يا مكمل‌هاي كلسيم، اين كمبود را بر طرف كرد.

4- ویتامین B6:

ویتامین B6یک کوفاکتور ضروری برای اغلب مسیرهای متابولیکی اسیدهای آمینه، شامل مسیرهای دکربوکسیلاسیون برای دوپامین، آدرنالین، وسروتونین می باشد. از این طریق، ویتامین های گروه B سبب بهبود رفتار در برخی کودکان مبتلا به ADHD شده است. در برخی کودکان بیش فعال، سطح سروتونین خون پایین است، در نتیجه دوز بالای ویتامین B6 با افزایش میزان سروتونین خون سبب بهبود علائم می شود.

این ویتامین در گوشتها ،غلات کامل (بخصوص گندم ) ،سبزیجات و مغزها یافت می شود .

5- آهن:

کمبود آهن، دقت و توجه را به میزان قابل توجهی کاهش داده و به مکمل یاری پاسخ مثبت می دهد. برخی مطالعات نشان داده که با مکمل یاری آهن، 30 درصد بهبود در این کودکان مشاهده شده است.

بهترین منبع آهن جگر ،غذاهای دریایی ،قلب ،کلیه گوشت کم چرب و ماکیان و ماهی می باشد .

غذاهایی که باید از خوردن آن ها اجتناب نمود عبارت اند از:

1- شكر

يافته‌هاي برخي از مطالعات نشان داده اند كه مصرف شكر ممكن است سطح آدرنالين رادر كودكان به ميزان 10 برابر افزايش دهد. بنابراين اين نتايج بيانگر ارتباط مستقيمبين ‌رفتارهاي خشونت آميز با دريافت شكر بالاست . اگرچه اغلب شکر به عنوان علتی برای بیش فعالی ذکر می شود،اما مطالعات کنترل شده، تاثیرات منفی آن را بر روی رفتار اثبات ننموده اند. گرچه شواهد اندکی موید تاثیر شکر بر روی رفتار است، اما باید فواید کاهش مصرف شکر را مد نظر داشت.

غلات صبحانه، نان جو، برنج، ماکارونی و سیب زمینی از مواد غذایی نشاسته ای هستند که عوارض جانبی ندارند.

2 - بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، پرتقال، توت، گوجه فرنگی و خیار (حاوی سالیسیلات های طبیعی).

3 - رنگ ها مانند تارترازین (نوعی رنگ غذایی به رنگ نارنجی) که در غذاهای آماده بسته بندی شده، آدامس، شکلات، آب لیمو، سس ها، کمپوت ها، کنسرو نخودفرنگی، نوشابه های گازدار وجود دارد.

4 - اسید بنزوئیک (نوعی نگهدارنده مواد غذایی)، در مرباها،پوره میوه ها، آب میوه ها، ترشی ها و سس های سالاد استفاده می شود.

5 - نوشابه های گازدار که به دلیل محتوای بالای فسفر آن ها و برهم زدن تعادل کلسیم و فسفر بدن می توانند منجر به بیش فعالی شوند.

6- قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنی های حاوی کافئین

می توانند علائم بیماری را تشدید نمایند.

7- افزودني ها

پژوهشگران انگليسي هشدار دادند، غذاهاي حاوي افزودني ها احتمال بروز بيش فعالي را در كودكان افزايش مي دهد.

به گزارش سلامتنیوز به نقل ازپايگاه خبري نيوكرالا؛دراين پژوهش، محققان انگليسي با بررسي 300 كودك دريافتند، نوشيدني هاي حاوي تركيبات افزودني باعث بروز بيش فعالي مي شود، آن ها اعلام كردند، 5 تا 10 درصد از دانش آموزان از اختلال بيش فعالي با علائم كاهش تمركز و فعاليت بسيار رنج مي برند كه اين بيماري در پسران بيش از دختران مشاهده مي شود.

كارشناس بهداشت روان