شاید پرسیده شود اگر قند کنترل نشود و علایم اولیه آن تحمل شود آیا اتفاق خاصی خواهد افتاد؟ باید گفت هدف اصلی از کنترل جلوگیری از بروز عوارض و پیامدهای وخیم آن است که به صورت درگیری اعضای مهم بدن خود را نشان می دهد.
چنانچه با کنترل دقیق و وسواس گونه دیابت یا عوارض بروز نمی‌کند یا دیرتر بروز می‌کند. ثابت شده که هر چه میزان قند از 150 بالاتر رود به نسبت فزونی آن رسوب قند اضافی در رگ‌های کوچک و ظریف اعضای مهم بدن اتفاق می افتد و رگهای منعطف تبدیل به عروق سخت و نامنظم شده منجر به نارسایی عضو می‌شوند. رگ‌های خون‌رسان به قلبکه به کرونر معروفند جداری نرم و مخملی دارند که با استقرار دیابت و سفت و سخت شدن تدریجی بستری برای تشکیل لخته شده با بزرگ شدن و نهایتاً کنده شدن از محل باعث انسداد ناگهانی رگ و سکته قلب(انفارکتوس) خواهد شد. در مورد مغز نیز همین داستان است. پس یکی از پایه‌های اصلی سکته قلب و مغز دیابت می‌باشد. در مورد کلیه‌ها درگیری رگ‌ها باعث بازشدن و نارساشدن فیلترهای ظریف کلیه می‌شود و مدام رفع پروتئین باعث ورم اندام‌ها و پف‌آلودگی می شود. این دفع پروتئین زنگ خطری برای گرفتاری همزمان قلب می باشد. بنابراین یکی از مواردی که باید پزشکان محترم برای بیماران رصد کنند دفع پروتئین ادرار و آزمایشات مکرر است.
در مورد چشم کم بینایی ابتدای بیماری مربوط به افزایش غلظت مایعات چشم بوده و پس از کنترل قند بهبود می‌یابد. و گرفتاری وخیم چشم پس از سال‌ها عدم کنترل به صورت سختی رگ پارگی و خون ریزی پرده بینایی چشم بروز می‌کند، در پاها بعلت خونرسانی کم و نارسایی رگ در هم آمدن زخم عدم بهبودی زخم و عفونت نسج نرم و استخوان و نهایتاً قطع مقطعی از پاها را بدنبال خواهد داشت. عوارض دیگر مانند گزگز پاها و نفخ و سوء هاضمه و خستگی از پیامدهای رسوب قند اطراف عصب بوده‌(نروپاتی) تنبلی عضو مربوطه را رقم می‌زند. خلاصه اینکه سه خصوصیت در مورد عوارض دیابت گوشزد می‌شود اول: تیر زهرآگین دیابت اعضای مهم و حیاتی را نشانه می‌گیرد، دوم: این عوارض خوشبختانه دیر بروز می‌کنند لذا خداوند با دادن فرصت برای کنترل قند بر ما اتمام حجت می‌کند. سوم: متأسفانه عوارض دیابت در زمان بروزحتی با کنترل قند، غیر قابل برگشت می‌باشد لذا اهمیت کنترل هر چه زودتر قند قبل از شکستن سبو!!! گوشزد می‌شود.
قابل توجه این که حدو 70% از بیماران دیالیز، سی سی یو و آی سی یوی بیمارستان حضرت ولیعصر(عج) دیابیتیک می‌باشند. درمان دیابت در بحث بعدی گنجانده خواهد شد.
 

سید محمود میر ترابی باجگانی