هفته نامه هفته نامه

بازگشت به صفحه کامل
« بازگشت

حرف های مرا بشنو

حرف های مرا بشنو



اکرم عباسی| اهمیت مددکاران اجتماعی کمتر از کار پلیس نیست؛ اگر پلیس وظیفه دارد تا جلو آسیب های جامعه را بگیرد و با برهم زنندگان نظم و قانون برخورد کند؛  مددکاران هم وظیفه دارند تا جلوی آسیب هایی که فرد به خودش و جامعه وارد می کند، از طریق به کاربردن روش های اصولی و منطقی بگیرند. مددکاران اجتماعی و روانشناسان کسانی هستند که آموزش های لازم را برای خوب شنیدن فرا گرفته اند. خوب شنیدنی که گاه هیچکس فریاد تو را نمی شنود؛ حتی عزیزترین و نزدیک ترین فرد به تو. هنر خوب شنیدن باعث می شود تا عقده ها و ناراحتی های فرد بازگو شده و اینجاست که مددکاران فرد را از ورطه نابودی می توانند نجات بدهند. بسیاری از خودکشی ها، همسر آزاری ها و غیره ریشه در همین دردی است که فرد علاجی برای آن نمی بیند؛ در حالی که هر دردی را دوایی است. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در حاشیه آیین گشایش مرکز فوریت های اجتماعي شهرستان بافق كه با حضور امام جمعه، فرماندار بافق و جمعي از مسئولان محلي برگزار شد؛ در گفتگویی ویژه به پرسش های مطرح شده از سوی خبرنگار هفته نامه افق کویر پاسخ داد.
پایه اصلی اورژانس اجتماعی توسط مددکاران اجتماعی و روانشناسان بنا شده است
"حبيب اله مسعودي فريد" در پاسخ به این پرسش که  اورژانس یا مرکز فوریت های اجتماعی در چه حوزه ای فعالیت دارد،  گفت: اورژانس اجتماعی بیشتر در موارد حاد اجتماعی وارد عمل می شود. این موارد؛ عمدتاً شامل کودک آزاری، همسر آزاری، معلول و سالمند آزاری، فرار از منزل، به هر دلیلی اقدام به خودکشی و کودکان خیابانی که بیشتر در کلان شهرها با این موضوع روبرو هستیم.
وی ادامه داد: اورژانس اجتماعی از چهار بخش تشکیل شده است. هدف اورژانس اجتماعی این است که باید خدمات تخصصی و در دسترس را برای افراد ایجاد کنیم تا وقتی برای مردم از این خدمت تعریف می کنیم بتوانند از آن خدمت استفاده کنند. پایه اصلی اورژانس اجتماعی توسط مددکاران اجتماعی و روانشناسان ریخته و بنا شده است. دوره های متفاوت آموزشی برای این افراد گذاشته می شود تا به روز باشند و کارشان را بهتر انجام دهند؛ اما برای دسترسی چند کار عمده صورت گرفته است. اورژانس شامل یک بسته خدماتی چهار قسمتی است. بخش اول آن خط 123 هست که رایگان است و کارشناس اطلاعات را از فرد می گیرند؛ اگر نیاز به مداخله داشته باشد به بخش دوم یا همان خدمات سیار ارجاع داده می شود و این بخش شامل خودروهایی هستند که در کل کشور 300 خودرو داریم که در مواردی که نیاز باشد در محل حضور پیدا می کنند. این خودرو شامل یک کارشناس مددکاری و یک کارشناس روانشناسی است، پس از اینکه صحت و سقم آن گزارش در محل بررسی شد کادر اورژانس تمام تلاش خود را انجام می دهند تا مشکل در محل حل شود، اگر لازم باشد آن مورد را با هماهنگی های قبلی که انجام می دهند می توانند به مرکز مداخله در بحران بیاورند که سومین بخش اورژانس اجتماعی است تا در آنجا خدمات طولانی تر به فرد ارائه شود. چهارمین بخش اورژانس اجتماعی که کمک به دسترسی می کند پایگاههای خدمات اجتماعی است. این پایگاهها، ساختمان های کوچکی است که در اماکن آسیب خیز و سکونت های غیر رسمی وجود دارد و 150 پایگاه خدمات اجتماعی در کل کشور داریم.
بیش از 50 درصد کودک آزاری ها و سوء رفتار با کودکان از نوع غفلت است
وی در پاسخ به این پرسش که "بیشترین مراجعاتی که به اورژانس اجتماعی می شود در چه زمینه هایی است؟" افزود: در سال 93 600 هزار تماس تلفنی داشتیم که از این تماس ها حدود 150 هزار فقره آن مرتبط با مأموریتهای اورژانس اجتماعی بوده و عمدتاً سوالاتی که توسط مردم در این ماموریتها شده مسایل خانوادگی بوده که حدود 30 درصد تماس های ما به این موضوع مربوط می شده است. از موارد خیلی حادتر 5/7 درصد مربوط به کودک آزاری و حدود 5/6 درصد مربوط به همسر آزاری بوده است. کودک آزاری ها را عمدتاً همسایه ها و فامیل خبر دادند؛ کودک آزاری بنا بر قانون سال 81 که مصوب مجلس شورای اسلامی است؛ یک جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد و خود دادستان به عنوان مدعی العموم می تواند وارد کار شود و به راحتی از این مورد نمی گذرد؛ حتی اگر فرد شاهد کودک آزاری باشد و اطلاع ندهد آن فرد هم مرتکب جرم شده است. در حال حاضر یک لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در مجلس بررسی می شود که پیشنهادی قوه قضائیه بوده و به نوعی، نوع تکامل یافته قانون سال 81 است که در آنجا مفصل بحث شده است که هر نوع آزاری به کودک و فقط آزار جسمی و جنسی به کودک نیست.
اگر پدر و مادری نگذارند فرزندشان درس بخواند و به خوراک و پوشاک کودک رسیدگی نشودجزء کودک آزاری است
 اگر پدر ومادری نگذارند فرزندشان درس بخواند و به خوراک و پوشاک کودک رسیدگی نشود، همه این موارد جزء کودک آزاری قلمداد می شود. شایان ذکر است، شاید خیلی از کودک آزاری ها از روی عمد نباشد و به دلیل ناآگاهی است. کودک آزاری شامل جسمی، جنسی، روانی و غفلت است. بیش از 50 درصد کودک آزاری ها و سوء رفتار با کودکان از نوع غفلت است که به سلامت، پوشاک، بهداشت و وقت گذاشتن برای کودک توجه نمی شود. شاید اکثر افرادی که این گزارش را می خوانند در رابطه با وقت گذاشتن برای فرزندان جزء این گروه خودشان را بدانند؛ چرا که عدم وقت گذاشتن برای کودکان در آینده تبعات زیادی دارد و در دوران نوجوانی و جوانی باعث شکاف بین خانواده و فرد می شود یا درمورد کودک آزاری جسمی ممکن است فرد زمانی که از بیرون می آید خسته است و فرزند وی سرو صدا می کند، چون راه حلی ندارد، نمی داند با این کودک چگونه رفتار کند و روشهای فرزندپروری را یاد نگرفته، تنها راه این است که به کودک پرخاشگری کند و همه اینها برمی گردد به عدم ناآگاهی پدر و مادرها در نحوه صحیح برخورد با کودک و حتی رفتار والدین با یکدیگر؛ دیده شده کودکانی که شاهد خشونتهای خانوادگی هستند، می توانند بر همسن های خود تأثیر بگذارند.
حادترین کودک آزاری ها مربوط به مصرف مواد مخدر است
لازم است که هم خانواده ها به این موارد توجه کنند و هم افرادی که سیاست گذار هستند. به نظر می آید نقش آموزش و پرورش فوق العاده مهم است؛ چون آموزش و پرورش مکانی است که خیلی از والدین را در آنجا می توان به واسطه فرزندانشان پیدا کرد و آموزش روشهای صحیح تربیت فرزند را به آنها یاد داد؛ ولی با این تفاسیر حادترین کودک آزاری ها را بیشتر در موارد مربوط به مصرف مواد مخدر داریم. به خصوص در موارد صنعتی مثل شیشه؛ شایان ذکر است مطالعات نشان داده بین 60 تا 65 درصد همسر آزاری ها و طلاق ها در ایران به اعتیاد ربط دارد و حدود 35 درصد کودک آزاری ها به اعتیاد مربوط می شود.
وزارت بهداشت و آموزش و پرورش جدی تر بر روی سلامت روان و ارتقای آن وارد شوند
وی در پاسخ به این پرسش که" اورژانس اجتماعی برای اعتیاد که ریشه اصلی طلاق در شهرستان بافق است چه اقداماتی انجام می دهد؟" تصریح کرد: در سازمان بهزیستی بخشهای مختلفی وجود دارد و در حوزه پیشگیری و درمان اقداماتی را انجام می دهند. اگر موردی به مرکز مراجعه کند که اعتیاد داشته باشد؛ قاعدتاً باید اعتیاد فرد مورد توجه قرار بگیرد و به مراکز ترک فرستاده شود. منتها باید یک کار تیمی باشد، یعنی همزمان که کار ترک فرد معتاد صورت می گیرد باید خدمات مددکاری هم صورت بگیرد. 
وی در پاسخ به این پرسش که" متأسفانه در بافق گاهاً شاهد مواردی از قبیل خودکشی هستیم و علت اکثر آن افسردگی اعلام شده است و به نظر برخی روانشناسان افسردگی در استان یزد بیشتر است شما ریشه اصلی آن را چه می دانید؟" عنوان کرد: این موضوع باید بررسی کارشناسی شود و آن موقع در مورد آن قضاوت کرد که آیا افراد یک جامعه افسرده هستند یا خیر و با دیدن چند مورد نمی توان از نظر روانشناسی به دیگر افراد جامعه تسری داد. در مجموع دوران نوجوانی حدود 15 درصد نوجوانان اختلالات اضطرابی دارند و بین کشورها فرق می کند و باز در دنیا بین 21 تا 26 درصد جمعیت بالای 15 سال تا 60 سال یک اختلال روانشناختی نیاز به مداخله دارند. در ایران هم طی آخرین مطالعات 6/23 درصد هست و این درصدها نشان می دهد که سلامت روان چقدر مهم است و خود اختلالات روانی چقدر اهمیت دارد؛ ولی برای راهکار آن وزرات بهداشت باید توجه بیشتری در کلان کشور به موضوع سلامت روان داشته باشد؛ مثلاً آموزش مهارتهای زندگی. 
آموزش مهارتهای زندگی
مطالعات نشان داده آموزش مهارتهای زندگی در حوزه اعتیاد بیش از 70 درصد می تواند از اعتیاد افراد به موادمخدر، الکل و دخانیات پیشگیری کند. دومین کار غربالگری است. اگر این دو کار انجام شود به میزان قابل توجهی می توان از اختلالات روانی پیشگیری کنیم و بهترین مکان برای آموزش مهارتهای زندگی، آموزش و پرورش است و مناسب است وزارت بهداشت و آموزش و پرورش جدی تر بر روی سلامت روان، ارتقای سلامت روان و غربالگری اختلالات روانی وارد شوند. مطالعات نشان داده 50 درصد اختلالات روانی زیر سن 14 سال شروع می شود و 75 درصد زیر سن 24 سال.
دوران دبیرستان بهترین موقع برای آموزش مهارتهای زندگی از جمله مهارتهای ازدواج است
نوید در پاسخ به این پرسش که" آموزش هایی که برای زوج های جوان در زمان عقد گذاشته می شود بیشتر افراد معتقدند باید قبل از ازدواج باشد چه برنامه ای برای این موضوع دارید؟" گفت: دوران دبیرستان بهترین موقع برای آموزش مهارتهای زندگی از جمله مهارتهای ازدواج است و آموزشهای دیگری هم می توان در دوران قد و پس از ازدواج باشد. در فرایند طلاق بیشتر موضوعات به خاطر بلد نبودن یک ارتباط مؤثر و مهارت های اجتماعی است و باعث شده خانواده ها دچار آسیب شوند. اگر آگاه سازی در این موضوع صورت بگیرد باعث می شود افراد بالاجبار در این کلاس ها حضور پیدا نکنند.
آسیب های شبکه اجتماعی 
وی در پاسخ به این پرسش که "شبکه های اجتماعی چه تأثیری بر روی آسیب های اجتماعی در این دوره دارند؟"عنوان کرد: بستگی دارد چطور به این موضوع نگاه شود، باید بررسی شود که آیا کنترل بر روی شبکه های اجتماعی داریم یا شبک های اجتماعی بر روی ما کنترل دارند. به نظرم شبکه های اجتماعی به تنهایی مقصر نیستند! این شبکه ها مثل چاقو هستند که کاربرهای متفاوتی دارد. اگر شبکه های اجتماعی کارکرد افراد و دیگر مسئولیتهایش را تحت شعاع قرار دهد؛ قطعاً می تواند آسیب رسان باشد و به خصوص زمانی که وارد سایتهای غیر اخلاقی می شوند تأثیرات آن می تواند بر روی خانواده ها بیشتر باشد.
عدم تعامل هست که باعث بروز آسیب های اجتماعی می شود. تصمیم گیرنده خود فرد هست و باید برنامه داشته باشد تا آسیب های فضای مجازی کمتر شود. به هر حال فضای مجازی فواید خیلی زیادی هم برای ما دارد.
اگر توجه کنید کودکان و نوجوانان از تلفن همراه و تبلت استفاده می کنند، ولی در مجموع دو ساعت آموزش برای نحوه استفاده از این وسایل به این افراد ارائه نمی شود. خیلی از اوقات ممکن است در این فضاها بچه ها مورد آزار و سوء استفاده قرار بگیرند مشاهده شده در چت روم ها و اتاق های گفتگو کودکان و نوجوانان تهدید می شوند و راه حل آن آموزش و آگاه سازی است و آموزش و پرورش مهمترین رکن است و وظیفه خطیری دارد.