«بیل مکانیکی» به انگلیسی ( Excavator) از ماشین‌های سنگین عمرانی و مهندسی است که شامل بازوی مفصلی (دکل و استیک)، باکت و کابین گردان (فیرو) در قسمت بالا و زنجیر یا چرخ لاستیکی در زیر می‌باشد. این ماشین ارتقاء یافته بیل‌های بخار است.
از قابلیت‌های این ماشین می‌توان به نصب چکش پیکور، مته، سنگ جت، قیچی فلزبر، چنگک، گراپ و دیگر ادوات اشاره کرد. نصب چکش هیدرولیکی یا پنوماتیک به جای باکت این دستگاه، این امکان را فراهم می‌کند که سطوح و حجم‌های سنگی یا بتونی را که بنا به دلایلی نمی‌توان با مواد منفجره یا کمپرسور تخریب کرد، به‌وسیله مجموعه این دو وسیله (بیل و چکش) تخریب نمود.(ویکی پیدیا)
ماشین آلات سنگین امروزه در زندگی بشر نقش بسزایی دارند؛ یکی از این ماشین آلات که در بافق کاربرد آن بیش از سایر وسایل می باشد؛ بیل مکانیکی است. امروزه دستگاه های بیل مکانیکی در سطح شهر کم شده و آن قبیل از افراد که در فکر ساخت و ساز می باشند؛ دچار مشکلات فراوانی هستند.؛ از جمله بد قولی صاحبان بیل مکانیکی و صف انتظاری که یک مشتری برای گرفتن قول از آنها باید بگیرد و در نهایت ارقام نجومی که به ازای ۸ ساعت کار ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از یک شهروند مطالبه می گردد. پیرامون همین مسئله گزارشی را آماده کردیم.
شهروندی به خبرنگار هفته نامه افق کویر گفت: فردی را می شناسم با آن که تازه ازدواج کرده و با هزار مکافات و وام گرفتن، توانسته زمینی بخرد تا در آن خانه ایی بسازد، مدت سه ماه هست که دنبال بیل مکانیکی برای حفاری است؛ ولی تاکنون موفق نشده و در نهایت به سراغ تراکتور بیل مکانیکی رفته است. فردی دیگر گفت: با آن که قیمت مصالح روز به روز در حال گران تر شدن می باشد؛ اما صاحب بیل مکانیکی وعده های سرخرمن می دهد که کارت را انجام می دهم؛ ولی به قولش عمل نمی کند و می گوید: «خیلی سرم شلوغ است.» دانشجویی در این باره گفت: برای حفر زمین الان نزدیک به دو ماه هست که پیگیر بیل مکانیکی هستم؛ ولی صاحب بیل می گوید: نمی توانم و نمی رسم و وقت ندارم؛ اما با تعجب شنیدم که همین بیل مکانیکی شب هنگام مشغول حفر گودال برای بدست آوردن گنج است. کاش متولیان امور؛ ازجمله نیروی انتظامی، اداره میراث فرهنگی از آنها تعهد می گرفتند که دنبال این قبیل کارها نروند!
مرد کشاورزی که دنبال تسطیح زمین برای کشت پسته است می گوید: بیش از سه ماه هست که دنبال بیل مکانیکی هستم؛ اما صاحب بیل می گوید: دستگاه های من در معدن کار می کنند و نمی توانم از آنجا بیرون بیاورم
این کشاورز گفت: چرا شرکت سنگ آهن با این همه سرمایه کلان؛ قادر نیست تا بیل مورد نیاز خود را خریداری کند تا بیل های بافق مجبور نباشند در آنجا کار کنند و کار مردم زمین گذاشته شود.
فرد دیگری در همین باره گفت: متاسفانه شهرداری بافق هم از بیل های سطح شهر استفاده می کند و صاحبان بیل خوشحال هستند تا بیل شان در یک ارگان دولتی باشد تا پول یک جا دریافت کنند تا خرد خرد از مردم!
برای پاسخ به این پرسش ها به سراغ براداران ملکی رفتیم که سابقه طولانی در بافق در این حرفه دارند. هر چند که عزادار از دست دادن یکی از عزیزانشان در حادثه گود برداری صادق آباد هستند؛ ولی مسایلی را مطرح کردند که جای تامل دارد. محمود ملکی گفت: مردم خوب پول نمی دهند و برای جمع کردن طلبت، خیلی باید دنبالشان بدوی! من برای افرادی کار کردم که هنوز از سال پیش حق الزحمه مرا پرداخت نکرده اند!
قاسم ملکی گفت: دستگاه بیل مکانیکی من زنجیری است و مناسب کار در سطح شهر نمی باشد. وی گفت: ۸ ساعت کار ۳ و نیم میلیون تومان دستمزد آن می شود و این مبلغ نسبت به بیل که الان حدود ۴ الی ۵ میلیارد نرخ آن بوده و هر جفت حلقه لاستیک بالغ بر ۶۰ میلیون تومان می شود چیزی زیادی نیست.
اکبر ملکی هم گفت: دستگاه من در معدن مشغول به کار بوده و نمی توانم برای کارهای خرد از انجا آزاد کنم.
بنازاده، صاحب بیل مکانیکی، از نبود شاگرد و گریس کار در بافق گله مند بود. وی گفت: من حاضرم ماهی ۱۰ میلون به یک نفر که دارای گواهینامه بیل باشد پرداخت کنم تا کارها زودت انجام بشود؛ اما نیروی انسانی مناسب، در بافق پیدا نمی شود. وی ادامه داد: شاید نیروی غیربومی هم دنبال کار بیاید؛ ولی بعد از مدتی جذب شرکتها شده و در عوض حقوق کم، اینجا را رها می کند.
امیر علیزاده، صاحب بیل مکانیکی هم در این خصوص گفت: برای ما بیل مکانیکی ها مقرون به صرفه هست تا در سطح شهر کارهای ساخت و ساز را انجام بدهیم تا دنبال کارهای کشاورزی؛ زیرا در کارهای ساخت و ساز و چرز زمین برای کامیون و تانکرآب هم منبع درآمدی هم پیدا می شود. وی افزود: در بافق، در کل ۶ بیل مکانیکی لاستیکی داریم.
پیرامون ساماندهی بیل های مکانیکی به سراغ رئیس اداره صنعت و معدن و تجارت بافق رفتیم و از وی سوال کردیم آیا برنامه ایی برای سازماندهی بیل های مکانیکی در بافق هست یا خیر؟ وی گفت: این موضوع به اداره صمت مرتبط نیست و ما بر صنوفی نظارت داریم که مجوز به آنها داده باشیم. بیل مکانیکی ها نیازی به پروانه ندارند و نمی توان برای آنها نرخ داد؛ البته پیشنهاد داده شده که در موضوع سوخت، بتوان نظارت را فراگیر کرد. رنجبر تصریح کرد: در کشور هم به این مقوله هنوز پرداخته نشده است. وی تاکید کرد در شهرهای صنعتی و معدنی متاسفانه شاهد این مشکلات؛ از جمله کمبود نیروی کار هستیم.
حال به نظر می رسد برای حل این مسئله نیاز به یک عزم جدی است تا نسبت به ساماندهی بیل های مکانیکی اقدام گردد؛ این مسئله از دو جهت مهم خواهد بود. اول این که دست منفعت طلبان دنبال گنج کوتاه خواهد شد؛ زیرا بیل مکانیکی یکی از ابزارهای مورد نیاز آنان در این خصوص است و دوم این که نظم و سیاقی در انجام امور به موقع مردم؛ به ویژه کشاورزان و فعالان ساخت و ساز روی خواهد داد.

محمد حسین تشکری