به نام هستی بخش و با سلام!
آموزگارانی که می خواهند در قلب و ذهن دانش آموزان و حتی والدین آنها ماندگار شوند، دقیقا می دانند که اولاً، چگونه و به چه بیندیشند، ثانیاً چه سخنانی را، به چه صورت و تا چه میزان بگویند و ثالثاً چه عملکردها و رفتارهایی از خود بروز بدهند یا حتی ندهند. در واقع به این سه عبارت کوتاه و در عین حال،بسیار پر معنای؛ پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک که زرتشت پیامبر هم در اَوستا آورده است عمل نمایند.
در زمانهای گذشته و تا چند سال اخیر، تعلیم و تربیت بر مبنای آموزش صِرف و انتقال معلومات به ذهن بچه ها و نیز نصیحت نمودن آنها و تشویقشان به انجام بایدها و هنجارها بوده است. به عبارت دیگر، معلمان به ضرب المثل هایی چون؛«رطب خورده، منع رطب چون کند!»و... معتقد و پای بند بودند و می کوشیدند با رعایت انضباط، داشتن اخلاق پسندیده و عمل به کارهای خوب، الگوی مناسبی برای بچه ها باشند، اما امروزه علاوه بر رعایت نکات فوق، راهکار دیگری هم پیش روی آنهاست و آن، تربیت«پرهیزی و سَلبی» است به جای تربیت« تجویزی». توضیح اینکه؛ در پاره ای موارد باید« نیاموختن»، جایگزین «آموختن»شود و «نا یادگیریی»، جایگزین«یادگیری»... مثلاً به جای سخنرانی درباره ی اهمیت یکرنگی و راستگویی، کافی است دورویی را به آنها نیاموزیم یا به دروغگویی وادارشان نکنیم. به جای صحبت در مورد اهمیت خوشنویسی، کافی است خودمان بد خط ننویسیم. به جای حرف‌زدن درباره ی اهمیت سلامت جسم و روح و ورزیدگی، دوری از مواد مخدر و... کافی است خود، اهل تنبلی و کاهلی نباشیم و حتی لب به سیگار نزنیم. به جای تشویق بچه ها به مطالعه و تحقیق و جستجو در اینترنت و... کفایت می کند که خودمان با کتابخانه، کامپیوتر، اینترنت و... قهر نباشیم. آموزگارانی که نمی خواهند دانش آموزانش پُرچانه و وراج شوند، خود در کلاس، پُرگویی نمی کند، اگر نگران بد خط شدن بچه ها و بیزاری آنها از کار و تلاش است، مشق شب زیاد، تکالیف و جریمه های سنگین، برایشان تعیین نمی کند.
آموزگاران خردمند، با یاد ندادن و نایادگیری، قوای ذهنی و اندیشیدن بچه ها را به جریان می اندازد و آنها را به فکر کردن و یافتن راههای متفاوت برای حل مسأله تشویق و ترغیب می نمایند. برای مثال، یک آموزگار پایه ششم، به جای اینکه راه حل تقسیم ؟=8/0÷2/3 را به بچه ها یاد بدهد از بچه ها می خواهد با مطالعه صفحه ی مربوطه در کتاب ریاضی شان و استفاده از آموخته ها و دانسته های سالهای قبل و سال جاری، از هر روشی که می توانند تقسیم را انجام دهند و خارج قسمت صحیح را که عدد 4 می باشد به دست آورند و اینجاست که با فرصت دادن به بچه ها و تشویق آنها، این تقسیم، حداقل با ده روش در کلاس انجام خواهد شد و بدین ترتیب، دستاوردهایی چون؛ پرورش قوه ی خلاقیت و ابتکار، کشف استعدادها، به میدان آمدن دانش آموزان کم رو و منزوی، فعال و درگیر شدن تمام بچه ها در فرایند تعلیم و تربیت و ... حاصل خواهد شد...  ادامه دارد...
 

علی اصغر کلانتری