به گزارش هفته نامه افق کویر، پزشک قانونی یکی از مهمترین بخشهایی از علوم جنایی و قضایی امروزی به شمار م یرود که اصلیترین هدف آن در بیشتر کشورها تعیین علت مرگ انسا نهایی است که به دلایل مختلف جان خود را از دست داد ه اند و وظیفه تعیین علت مر گهای ناگهانی را به عهده دارند. پیرامون این موضوع با دکتر"محمدرضا آیت اللهی"رئیس پزشک قانونی شهرستان بافق گفتگویی انجام شد: طرفین از ما انتظار دارند به نفع آنها کار کنیم
افق کویر فعالیت خود را چه زمانی در این رشته آغاز نمودید؟

به مدت هیجده سال است که کار پزشک قانونی را عهده دار می باشم، تمامی کارهای مربوط به پزشکی قانونی شهرستان بافق به عهده من است و به واسطه اینکه شهرستان بهاباد هم جزء بافق بوده و اکنون جدا شده،به دلیل نداشتن پزشک قانونی کار آن شهرستان را هم انجام م یدهم. هرکاری؛ سختی خودش را دارد، ممکن است برای شخص تصادف یا نزاع و درگیری رخ داده باشد و طرفین از ما انتظار دارند تا به نفع آن ها کار کنیم؛ ولی باید عدالت برقرار شود.
افق کویر برای اولین بار چه زمانی این کار توسط شما صورت گرفت؟
دانشجویان پزشکی با توجه به اینکه درسی به نام "آناتومی" دارند باید اجساد را مورد بررسی قرار دهند، و این کار برای آنها کم کم عادی م یشود. بعضی از اجساد آسیب دیده هستند و ممکن است بر اثر تصادف به "دست"،"پا" یا "سر" آسیب های جدی وارد شده باشد، که کار به روی این اجسادسختتر است. در آن زمان آموزش های لازم را دیده ام. و فکرم این بود تا کار یاد بگیرم و بتوانم امتحان دهم. بعدها که کار پزشک قانونی را آغاز نمودم، اولین بار که اجسادی با صدمات زیاد مشاهده می کردم؛ حالت تأسف با من بود. ممکن است بدون کالبد شکافی علت مرگ را بفهمیم
افق کویر مراحل تشریح یک جسد را شرح دهید؟

زمانی که جسد را برای مشخص شدن علت مرگ منتقل می کنند ممکن است نیاز به کالبد شکافی نباشد و علت مرگ را متوجه
و به مقام قضایی اطلاع دهم. گاه بشر مجبور است برای تعیین واقعی تها دست به این کار بزند و تشریح را انجام دهد. معمولا "پوست سر" تا "گوش" شکافته م یشود، قفسه سینه و شکم باز م یشود و بررس یهای لازم صورت م یگیرد؛ حتی ممکن است نیاز به نمونه برداری از خون، محتویات معده و یا ادرار جسد جهت آزمایش ارجاع به آزمایشگاه معتبر شود که فقط در زمینه پزشک قانونی است.
افق کویر چه مدت زمان می برد تا علت مرگ مشخص شود؟

یک ساعت و نیم تا دو ساعت طول می کشد تا علت مرگ مشخص شود؛ ولی برای آزمایش ۱ تا ۲ ماه زمان نیاز دارد تا نتیجه مرگ مشخص شود.
افق کویر اقدامات پزشکی قانونی برای  اجساد مجهول الهویه چیست ؟

توسط دستور مقام قضایی و نیروی انتظامی جسد به پزشک قانونی تحویل و علت فوت درخواست داده می شود.باید به تمام سلول های جسد مواد تزریق شود تا ماندگار بماندافق کویر شرایط مومیایی کردن اجساد چگونه است؟

"مکانیزم" آن به گونه ای است که باید به تک تک سلول های جسد مواد تزریق شود تا ماندگار بماند، و میکروب رشد نکند؛ زیرا باعث تجزیه جسد می شود.
افق کویر اجسادی که بر اثر بیماری کرونا فوت کرده اند، کالبدشکافی می شوند؟

خیر، در پزشکی قانونی بر طبق دستور، افرادی که هرگونه بیماری های عفونی خطرناک داشته باشند ممکن است کالبد شکافی انجام نشود؛ زیرا باعث پخش شدن آن میکروب و یا ویروس می شود؛ بنابراین بدون کالبد شکافی اجساد، جواز دفن صادر می گردد واگر قصد تدفین داشته باشند شست و شو نیاز ندارند و ممکن است آلودگی سرایت کند.
افق کویرچگونه به مذکر و مونث بودن اسکلت" پی می برید؟

در خانم ها و آقایان یک سری تفاو تها بین ساختار اسکلتی وجود دارد؛ اگر تکه ای از استخوان لگن فرد، وجود داشته باشد مونث یا مزکر بودن آن کاملا قابل تشخیص است. اینگونه موارد در حوادث مخصوصا سوانح هوایی بسیار کمک کننده می باشد. حتی از طریق آزمایش DNA می توانند تشخیص دهند که این جسد و قطعه استخوان از چه کسی است.
۹۰ درصد اجساد، نیاز به کالبدشکافی ندارند
افق کویر در هر شهرستانی چند سالن تشریح جسد موجود است؟

سالن تشریح به امکانات ویژ های نیاز دارد، در استان یزد، فقط شهرستان اردکان این امکانات را دارد و سایر شهرستانها اجساد را برای تشریح اعزام یزد م یکنند. ۹۰ درصد اجساد نیاز به کالبدشکافی ندارند و معاینه جسد در سالن مخصوص اجساد سردخانه بیمارستان صورت می گیرد.
افق کویر آمار اجساد جهت معاینه در شهرستان بافق؛ ماهیانه چه تعداد است؟
به طور متوسط هر هفته یک مورد و آمار بیشتر از یک مورد نیست.
افق کویرتا حالا شده است موقع کالبدشکافی و یا معاینه جسد، دستتان به کار نرود؟
مجبورم و باید کارم را انجام بدهم. افرادی که بر اثر سوانح و تصادفات فوت می شوند بسیار دردناک است.
همه اجساد را پزشک قانونی بررسی نمی کند
افق کویر افرادی که در بیمارستان فوت می شوند، آیا نیاز به معاینه دارند؟

فوتی هایی مربوط به پزشکی قانونی خاص هستند، همه اجساد را پزشک قانونی بررسی نمی کند. مواردی که در اثر حوادث، تصادف، سیل، صاعقه، برق گرفتگی، حوادث کار مانند پرت شدن از مکان و … در حیطه کار پزشک قانونی است و بقیه موارد فوتی نسبت به اینکه بیمار توسط کدامیک از همکاران معالجه می شود توسط همان پزشک صادر می گردد.
افق کویر تاکنون شده است که نتوانیدعلت فوت فردی را متوجه شوید؟
بله پیش آمده است و جسد را برای کالبدشکافی به مرکز استان فرستاده ایم. اهدا عضو؛ بستگی به اعضای بدن فرد دارد
افق کویر کدامیک از اعضای بدن بعد از مرگ سالم می ماند و قابل اهدا است؟
اهدا عضو یک فرآیندی پیچیده است و نیازمند این است که یک تیم پزشکی قوی
حضور داشته باشندتا بتوانند اعضای اهدایی را سالم از بدن جدا نمایند. اگر اعضای بدن فرد بعد از مرگ سالم باشد می توان اهدا نمود. بعضی از اعضا را ۲۴ ساعت بعد از مرگ می توان استفاده نمود. مانند قرنیه چشم، اعضای بدن مانند کبد، کلیه، قلب که باید تیم پزشکی آمادگی آن را داشته باشد تا پس از رضایت خانواده آن فرد کار صورت  بگیرد.
افق کویر در بعضی رسانه ها به نمایش می گذراند که فردی را سالها منجمد می کنند تا دارویی برای بیماریش پیدا شود و پس از پیدا شدن دارو، جسد یخ زده را از فریزر مخصوص بیرون آورده و مجددا حیات می بخشند،؛ آیا این روش صحت دارد؟
بله؛ این گونه چیزها جزء آرما نهای زندگی بشر است و به آنها فکر م یکنند. ممکن است در بعضی از کشورها فردی وصیت کند تا او را فریز کنند و اگر داروی آن کشف شد مجددا به زندگی بازگردد. این کار در حال آزمایش است و هنوز جواب مثبتی مشاهده نشده و در آینده ممکن است این اتفاق بیفتد.
افق کویر بیشترین مراجعه کنندگان به پزشک قانونی، مربوط چه پرونده ای است؟
متاسفانه مربوط به تصادفات است. یکی از علتهای مهم آن عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط برخی شهروندان است، علت دیگر آن فرسوده بودن وسایل نقلیه به علت غیر استاندارد بودن. مرگ و میرهای ناشی از قتل و خودکشی که خوشبختانه آمار پایینی دارد.
افق کویر برای اهدای جسد به پزشکی قانونی، وزارت بهداشت و درمان کشور فراخوان داده است ، آیا این کار صحیح می باشد؟

معمولاً اجسادی که ناشناس هستند، مدتی در سازمان پزشک قانونی نگهداری می‌شوند. دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور برای آموزش دانشجویان رشته پزشکی و پرستاری نیازمند جسد هستند این کار الزاما باید انجام شود پس مجبور هستند از جساد مجهول الهویه استفاده کنند. برخی افراد وصیت می کنند که  جسد من در پزشک قانونی در اختیار دانشجویان و پزشکان برای علم‌آموزی قرار بگیرد. جسد برای اینکه در دانشگاه علوم پزشکی بماند نیازمند یکسری فرایند ها است که زمان بر می باشد. جسد باید در مواد خاصی قرار بگیرد و مواد شیمیایی خاص جهت جذب نیاز است تا در رگ‌های جسد به اندازه کافی تزریق شود، همچنین با مواد ضدعفونی تا تمام سلولهای جسد ضدعفونی می گردد، تا میکروب ها نتوانند این جسد را تخریب و تجزیه کنند تا چندین سال مورد استفاده دانشجویان پزشکی قرار گیرد. زمانی که کار دانشجویان با جسد تمام شود وی را در ظرف مخصوص  مواد شیمیایی قرار می دهند تا مجددا  بتوانند بروی تخت تشریح  بگذارند و درس را شروع کنند.

اجساد را در سردخانه بهشت حسین یا بیمارستان معاینه می کنم

افق کویر:در سالن تشریح با چه مشکلاتی مواجه هستید؟

اگر یک سالن برای خودمان داشتیم بهتر بود چون ما نیازمند این هستیم که اجساد را در سردخانه بهشت حسین یا در بیمارستان معاینه کنند. در بهاباد  اگر مشکلی پیش بیاید به آنجا می روم و آنجا معاینه می کنم. این کار بسیار سخت است؛ ولی چون ماهی یک یا دو مورد بیشتر نیست؛ ساختن یک ساختمانی به این شکل بسیار هزینه‌ بر است  به همین خاطر هیچ کدام از شهرستان ها ندارند.

افق کویر: چه خطراتی همکاران شما را در سالن تشریح تهدید می‌کند؟

جسد های آسیب دیده یا زخمی که خونریزی دارند ممکن است بیماری های عفونی داشته باشند، اگر جسد ایدز یا هپاتیت داشته باشد به هنگام معاینه دست پزشک زخم شود و خون جسد با خون پزشک آغشته شود، بیماری منتقل می یابد.

افق کویر: توصیه شما به مردم چیست؟

در موقع رانندگی مواظب باشند و بیشتر حواسشان جمع باشد. متاسفانه ۲ الی۳ نفر فوت در شهرستان بافق و بهاباد داریم، فردی که هنوز ۲۰ یا ۲۵ سال سن دارد؛ خودش و خانواده‌اش را در سوگ قرار می دهد و یا  فرزندی که پدرش را از دست می دهد ممکن است این فقدان برای او همیشه آزار دهنده باشد. بارها و بارها پیش آمده افرادی که با انها در خیابان روبرو می شوم  و متاسفانه چند روز بعد جسد انها در سالن تشریح  مشاهده می شود که بسیار دردناک است  مشکل دیگر اعتراض است که  خانواده ها در برابر انتقال جسد به یزد صورت می گیرد و می گویند وقتی پزشکی قانونی در بافق است چرا باید به مرکز استان منتقل یابد. که گاها این کار الزامی می باشد.

افق کویر: در صورت تمایل، حقوق دریافتی خود را اعلام نمایید؟

اوایل با حقوق ۴۵ هزار تومان در ماه کار را آغاز نمودم. اکنون حقوق من یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.

افق کویر: صحبت پایانی:

سعی من این است که کارم را محض رضای خدا انجام دهم.

سارا شفیعی