نمایش خبر نمایش خبر

علل و عوامل اصلی گرایش نوجوانان و جوانان به اعتیاد

علل و عوامل اصلی گرایش نوجوانان و جوانان به اعتیاد



امروزه یکی از مشکلات جامعه های انسانی معضل اعتیاد است که سلامت جامعه، خانواده و فرد را به خطر می اندازد و باعث از دست رفتن کارکردهای فردی، شغلی ، خانوادگی و اجتماعی می شود.
به طوری كه در حال حا ضر همه كشورهای جهان ، هزینه های قابل توجهی را در نتیجه خسارت های ناشی از سوءمصرف مواد متقبل می شوند. در حال حاضر، هرویین،كوكایین و سایر مواد مخدر سالانه حدود 200 هزار نفر را در جهان می كشد و باعث ازهم پاشیدگی خانواده ها و بدبختی هزاران نفر از مردم دیگر می شود. با وجود منابع عظیم دولتی اختصاص داده شده برای جلوگیری ازگسترش سوءمصرف مواد مخدر، سوءمصرف مواد در افراد با هر رده سنی، وضعیت اقتصادی، سطح تحصیلی، نوع نژاد و منطقه در حال گسترش است .
بررسی علل سوءمصرف موادمخدر جوانان ،از این نظر حیاتی است كه سوءمصرف مواد در جوانان مسایل چندی درسلامتی و بهزیستی آنان از قبیل افزایش خطر آسیب و مرگ از طریق خشونت بین فردی،تصادفات جاده ای، افزایش رفتارهای پرخطر جنسی، حاملگی ناخواسته، ابتلا به بیماری هایی چون ایدز و مسایل و مشكلات تحصیلی را افزایش می دهد.براساس آمار سازمان پزشكی قانونی طی سال های 1388 تا1390، در سراسركشور مر گ های ناشی از سوءمصرف مواد مخدر پس از تصادفات و حوادث رانندگی، دومین عامل مرگ های غیر طبیعی افراد است.
تعریف طبی اعتیاد:گفته می شود اعتیاد،سندروم بالینی با تظاهرات رفتاری،شناختی و فیزولوزیک است که باعث می شود فرد مصرف مواد را به رفتارهای دیگر ترجیح دهد. اما درتعریف عملیاتی و بالینی که تعریف سازمان بهداشت جهانی (who) است، گفته می شود:اعتیاد یک بیماری مسری است که موجب فریب جسمی، روانی و
معنوی فرد می شود و درطی آن روابط اجتماعی وی مختل می گردد . در مجموع اعتیاد حالتی است که شخص هم از نظر جسمانی و هم از نظر روانی به ماده ای وابستگی پیدا می کند، احتیاج شدید و اجباری به ادامه ی مصرف آن ماده را دارد و قادر نیست به میل و اراده ی خود آن را ترک کند و تحمل او در مقابل مصرف تدریجی مواد کمترمی شود
عوامل مخاطره آمیزمصرف مواد شامل عوامل فردی، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی است:
عوامل مخاطره آمیزفردی:
*استعداد ارثی: شواهدی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد مخدر وجود دارد.
*دوره نوجوانی: خطرناک ترین سن شروع اعتیاد است.
*صفات شخصیتی: عوامل مختلف شخصیتی مانند اعتماد به نفس پایین ،مهارت های اجتماعی و انطباقی ضعیف برمصرف مواد تاثیر می گذارد
*اختلال روانی: بر مصرف مواد تاثیردارد مانند افسردگی اساسی و اختلال شخصیت ضداجتماعی، پژوهش ها نشان می دهد که یک سوم و حتی یک دوم از افرادی که وابستگی به مواد افیونی دارند زمانی در طول عمر خود شدیدترین نوع افسردگی یعنی یک افسردگی اساسی را تجربه کرده اند. 
*نگرش مثبت به مواد: نگرش های مثبت به طور معمول عبارتند از: کسب بزرگی، رفع دردهای جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی،توانایی مصرف مواد بدون احتمال ابتلا به اعتیاد و آرامش روانی(اسلام دوست،1389، 11-10)
عوامل محیطی
*عوامل مربوط به خانواده:
 ناآگاهی والدین و ارتباط ضعیف والدین با کودک ، فقدان انضباط در خانواده، خانواده متشنج یا آشفته و از هم گسیخته که آمادگی ارتکاب به انواع بزهکاری ها مانند سوء مصرف مواد در آن ها بیشتر است باعث می شود فرزندان با الگوبرداری از رفتار آنان ,مصرف مواد را یک رفتار بهنجار تلقی و رفتار مشابهی پیشه کنند و موجب کشیده شدن آنان به مواد شوند.
*تاثیر دوستان : تقریبا در 60 درصد نمونه ها اولین مصرف مواد به دنبال تعارف های دوستان رخ می دهد، ارتباط دوستی با همسالان مبتلا به مواد مخدر، عامل مستعد کننده ی قوی برای ابتلای نوجوان به اعتیاد است. مصرف کنندگان مواد برای گرفتن تایید رفتار خود از دوستان، سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند. نوجوانان به تعلق داشتن به یک گروه  بسیار نیازمندند و بیشتر پیوستن به گروه هایی که مواد مصرف می کنند بسیار آسان است . هرچه پیوند فرد با خانواده ، مدرسه و اجتماعات سالم کمتر باشداحتمال پیوند او با این قبیل گروه ها بیشتر است.
*عوامل مربوط به مدرسه:مدرسه بعد از خانواده مهم ترین نهاد آموزشی و تربیتی است و می تواند از راه های بی توجهی به مصرف مواد و فقدان محدودیت یا مقررات جدی،استرس های شدید تحصیلی و محیطی ، فقدان معلمان  و  مشاوران و مسئولان در زمان نیازهای عاطفی و روانی به خصوص به هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان زمینه ساز مصرف مواد باشد.
*عوامل مربوط به محله ی سکونت: نبود ارزش های مذهبی و اخلاقی ، شیوع خشونت و اعمال خلاف، وجود مشاغل کاذب ، آشفتگی و ضعف همبستگی میان افراد محل و حاشیه نشینی از جمله عوامل مربوط به محل سکونت است که می تواند موجب گرایش فرد به مواد شود.
عوامل مخاطره آمیز اجتماعی:
*قوانین: فقدان قوانین جدیدمنع تولید، خرید و فروش ، حمل و مصرف مواد، موجب فراوانی و ارزانی آن می شود.
*بازار مواد: میزان مصرف مواد با قیمت آن رابطه معکوس دارد. هرچه قیمت مواد کاهش یابد تعداد افرادی که بتوانند آن را تهیه کنند افزایش می یابد و میزان مصرف آن نیز افزایش می یابد. همچنین سهل الوصول بودن مواد به تعداد مصرف کنندگان آن می افزاید.
*مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی: در جوامعی که مصرف مواد نه تنها ضد ارزش تلقی نمیشود بلکه جزئی از آداب و رسوم جامعه و یا نشان تمدن و تشخص و وسیله ی احترام و پذیرایی است مقاومتی برای مصرف وجود ندارد و سوء مصرف مواد شیوع بیشتری دارد.
*کمبود امکانات فرهنگی و ورزشی و تفریحی: کمبود  امکانات لازم برای ارضای نیازهای طبیعی و روانی و اجتماعی نوجوانان از قبیل کنجکاوی، تنوع طلبی، هیجان ، ماجراجویی، مورد تایید و پذیرش قرارگرفتن و کسب موفقیت میان همسالان ، موجب گرایش آنان به کسب لذت و تفنن از راه مصرف مواد و عضویت در گروه های غیرسالم می شود
*عدم دسترسی به سیستم های خدماتی، حمایتی، مشاوره ای و درمانی: فقدان امکانات لازم یا عدم دسترسی به خدماتی که در چنین مواقعی بتواند فرد را از نظر روانی،مالی، شغلی، بهداشتی و اجتماعی حمایت نماید فردرا تنها و بی پناه و بدون وجود سطح مقاومت اجتماعی رها می کند. توسعه صنعتی جامعه ، کمبود فرصت های شغلی و محرومیت های اقتصادی و اجتماعی توسعه صنعتی، باعث میشود تا فرد با موانع جدیدی برخورد نماید. جدایی از خانواده ، ارزش های سنتی و ساختار حمایتی قبلی، به انزوا و ناامیدی فرد می انجامد. کم سوادی ، فقدان مهارت های شغلی، عدم دسترسی به مشاغل مناسب و به دنبال آن محدودیت در تامین نیازهای حیاتی زندگی و تلاش برای بقا، فرد را به مشاغل کاذب یا خرید و فروش مواد می کشاند و یا برای انطباق با زندگی سخت روزمره و شیوه جدید زندگی به استفاده از شیوه های مصنوعی مانند مصرف مواد سوق می دهد.
بی بی الهه حسینی نسب