نمایش خبر نمایش خبر

خانواده

خانواده



خانواده به عنوان اولین نهاد جامعه پذیری کودکان عامل مهمی برای پیشگیری از رفتارهای پرخطر است. خانواده نقش نیرومندی در تعیین گروه همسالان، شکل‌گیری نگرش ها، باورها و عملکرد آنها دارند. متاسفانه در خانواده های امروزی، خانواده‌هاصرفا نقش حمایتی پیداکرده اند و نقش های هدایتی و نظارتی خود را کمتر ایفا می کنند. همین امر موجب بروز آسیب های در خانواده مانند عادی شدن روابطه دختر و پسر و افزایش آمار اعتیاد شده است است متاسفانه امروز خانواده هایی هستند که به بهانه بزرگ شدن فرزند مراقب نیستند اینان دنبال پدر و مادرانی هستند که فرزندشان تا مرتکب جرمی نشود نمی دانند او کجاست و چه می کند.
با توجه به اهمیت ویژه این موضوع چند سوال مطرح می شود:
سوال از چه سنی باید نظارت والدین بر رفتار فرزند آغاز و بیشتر شود؟
نظارت والدین به معنای مراقبت از فرزند است. مراقبت از اینکه فرزندتان با چه کسی است؟ هر روز چه کارهایی انجام می دهد؟دلیل این نظارت کمک به سالم ماندن آنها است. باید در نظر داشت قبل از نظارت و تعیین قواعد برای فرزند، رابطه خوب و قوی بین والدین و فرزندان وجود داشته باشد و فرزندان به خانواده اعتماد کافی داشته باشند و قوانین وضع شود که باهنجارهای اجتماعی و فرهنگی متناسب باشد. اعمال نظارت از اوایل کودکی شروع می‌شود و تا جوانی ادامه دارند. نظارت در هر سنی لازم است اما نحوه ی آن متفاوت است میزان نظارت اولیا بستگی به سن فرزندان و شرایط آن ها دارد و از نظارت بر رفتار پدیده ای پویا است که در شرایط مختلف تغییر می‌کند. این جمله بدان معنا است که در هنگام اعمال قوانین و محدودیت برای فرزندان عوامل مانند: نوع شخصیت فرزند، روحیات او را نسبت محل زندگی توجه کرد.
والدینی که سختگیری های بسیار زیاد اعمال می کنند یا بسیار ملایم هستند، معمولاً در دور نگه داشتن فرزندنشان از رفتارهایی پر خطر خوب عمل نمی کنند. در واقع بعضی مواقع شدت باورها و ارزش های والدین تا حدی است که باعث وابستگی بیش از حد فرزند به خانواده، ترس و بار آوردن فرزند، لوس بار آمدن یا تنبلی های بی دلیل می شود. از آنجا که در دوره های مختلف رشدی موضوعات متفاوتی اهمیت پیدا می‌کند نوع نظارت والدین بر فرزندان بستگی به ویژگی های رشدی آنان دارد.
میزان دقیق نظارت بر فرزند به عوامل متعددی بستگی دارد. بعضی برای فرزندی که دچار برخی مشکلات رفتاری است تعیین میزان نظارت می تواند با کمک یک مشاور در نظر گرفته شود. والدین باید اطلاعات کافی درباره سوالات زیر داشته باشند:
آیا فرزندتان تمایل به خطر کردن دارد؟ سوابق شخصی فرزند شما چگونه است؟ چند بار در محیط یا در مدرسه با دوستانش دچار مشکل شده است؟
آیا فرزندتان ریسک های زیادی می کند؟ آیا شما با فرزندتان خوب ارتباط برقرار می کنید؟ آیا محل زندگی شما مکان امنی برای خانواده است؟این عوامل در تعیین میزان نظارت بر فرزند موثر است.
سوال نظارت شامل تمامی ابعاد زندگی فرزند خواهد شد یا شامل رفتارهای او اعمال می شود؟
معمولاً نوجوانان و جوانان مراقب رفتارهای خود هستند و به والدین خود نشان می‌دهند که خوب و بدرا تشخیص می دهند، با این وجود گاهی دچار اشتباه است یا خطا می شوند، پس باید دائماً بر رفتار و عملکرد آنها نظارت داشت.
فعالیت های نظارتی شامل دو دسته کلی است: ساخت دادن به محیط فرزندان، دنبال کردن و مطیع بودن از آنها. ساخت دادن، محیط فرزند اعمال نظارت به شکل انضباط قاطعانه، ایجاد و یک محیط سازنده برای یادگیری، تشویق رفتارهای مطلوب در کودک حضور در قرل قبل از غروب آفتاب، شما به خیابان نرفتین و امثال این موارد است که باعث تقویت رشد کودک و مدیریت رفتارهایش می شود و کاملا سازنده و بی ضرر است.
دنبال کردن و مطلع بودن از فرزند شامل مواردی مانند محبت کردن با او در ارتباط با ویژگی های دوستانش، ملاقات با دوستان فرزندتان برای اطمینان از امنیت روانی و جسمی او، مکالمه تلفنی با والدین دوستان فرزندان است. این نوع فعالیت کمک می کند، تافرزند شما تحت تاثیر و اصرار دوستان نامناسب دست به کارهای خطرناک تر شد. نظارت در خانواده علاوه بر رفتار فرزند باید در موارد زیر نیز اعمال شود: انتظارات درسی انتظار انجام رفتارهای اجتماعی مناسب انتظار کمک در انجام فعالیتهای مربوط به خانه انتظار انجام کارهای شخصی انتظار رعایت هنجارهای خانوادگی در زمینه پوششش و آرایش و انتظار مراقبت از خود و دوری از خطر.

سوال چگونه باید والدین انتظارات و قوانین را وضع نمایند؟
برای این کار باید توجه داشت قوانین برای فرزندان روش مشخص باشند، اهمیت و ارزشی که باعث وضع این قوانین شده برای فرزند توضیح داده شود، این قوانین حتماً با موافقیت پدر مادر و عدم اختلاف آنها باشد، پیامدهای رعایت و عدم رعایت این قوانین برای فرزندان توضیح داده شود.

سوال آیا اعمال نظارت بر فرزندتان اثر بخش است؟
بله! تحقیقات نشان داده‌اند والدین نوجوانان بزهکار در مقایسه با والدین نوجوانان سالم نظارت کمتری داشته اند. نوجوانانی که باور دارند والدینشان رفتارهای نابهنجار را قبول ندارند کمتر اقدام به چنین رفتارهایی داشته اند و در نهایت اعمال نظارت در سن ۱۳ سالگی مهمترین عامل پیش بینی رفتارهای بز هکار از جمله مصرف زود هنگام مواد مخدر است.
زهرا رحمتی بافقی
کارشناسی ارشد علوم تربیتی و آموزگار ابتدایی