مطالبات مردم، موضوعی است که همیشه مورد توجه بوده است. مردم در برابر مسئولین خود حق و حقوقی دارند و برعکس مسئولان هم در برابر مردم صاحب حقوقی می باشند؛ از جمله آنها که بنا بر اصل هشتم قانون اساسی بر عهده مردم است: «در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه ای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می کند» در قرآن کریم اشارات متعدی نسبت به این موضوع هست؛ از جمله "و المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر" یعنی « مردان و زنان مؤمن اولیاء یکدیگرند، امر به معروف کرده و نهی از منکر می نمایند (1)» در جهت نیل به این اصل، مردم از هر ابزار مشروعی که یادگیر آنها در رسیدن به خواسته هایشان باشد، بهره می برند. تریبون های عمومی که توسط خطبای جمعه، استادان حوزه و دانشگاه، چهره های سیاسی، سخنوران و یا استفاده از ابزار قلم و مطالبه کردن خواسته های خود به وسیله نوشتن مقاله، کتاب، فضای اینترنتی، پایگاه خبری یا وبلاگ های شخصی و در نهایت از ابزار نشریه و روزنامه که سهولت و دسترسی به آن آسان است.(2) بستر نشریه و روزنامه فرصتی را مهیا می کند که مردم آزادانه حرف و خواسته خود را به اطلاع مسئولین برسانند. این فضا نباید به گونه ای باشد که آمیخته با اضطراب و نگرانی باشد؛ یعنی مردم نتوانند خواسته های خود را مطالبه کنند. زیرا احتمال خطا و لغزش از سوی مسئولین وجود دارد؛ در نتیجه صلاح جامعه اسلامی و مردم آن است که خودشان برای امورات مربوط به زندگی شان نظارت داشته باشند. شاهد مدعا این که بارها در قرآن کریم بر جنبه ضعف انسان در برابر نفس سرکش اشاره شده است در "سوره ص" خداوند خطاب به حضرت داوود(ع) می فرماید:(( ای داوود! ما تو را جانشین خود در زمین قرار دادیم. پس بین مردم به حق حکم کرده و از هوا پیروی مکن که تو را از راه خدا منحرف می گرداند)) و یا در جای دیگر از حضرت یوسف (ع) روایت می کند." و من خود را تبرئه نمی کنم؛ چرا که نفس قطعا به بدی امر می کند، مگر کسی را که خدا رحم کند، زیرا پروردگار من آمرزنده و مهربان است"
همه این مثال ها، موید آن است که نفس آدمی، انسان را به بدی سوق می دهد و چنین نیست که انسان عادی توانایی مقابله با خواهش نفس را داشته باشد. در نتیجه مدیران در پایان امور و اقدامات اجرایی،لازم است تا کار خود را مورد بازبینی قرار دهند تا در صورتی که خطایی رخ داده باشد، پاسخگوی آن باشند تا در آینده دیگر تکرار نشود! حضرت علی (ع) به حضرت امام حسن (ع) می فرمایند: از آن چه موجود بوده است دلالت بجوی، زیرا که کارها شبیه به هم هستند.
بر همین اساس نظارت و انتقاد بر کار مدیران و مسئولین لازم است، ضمن این که خود مدیران نیز با بازنگری در کار و رفتار خود از بروز اشتباهات بعدی جلوگیری کنند، اینجاست که حق و حقوق مردم رعایت می شود.
پی نوشت
(1)قرآن کریم، آیه 71 سوره توبه
(2)پرسمان
(3)قرآن کریم، آیه 26سوره،ص
(4)قرآن کریم، آیه 53 سوره یوسف