به گزارش هفته نامه افق کویر، پدیده نامهربان خشکسالی در سال های اخیر زندگی وحوش را به خطر انداخته و باعث کم شدن پوشش گیاهی در مناطق بیابانی شده است.
براساس اعلام هواشناسی و به گفته "یحیوی"رییس اداره هواشناسی بافق که در شماره ۱۰۲۲ هفته نامه افق کویر درج شد میزان بارش امسال نسبت به سال آبی پارسال بیش از ۲۰۰درصد کاهش یافته است.
خبرنگار هفته نامه افق کویر در باره مشکلات و پیامد های زیانبار خشک سالی گزارشی تهیه نموده که در ادامه می خوانید:
به بن بست خوردیم
"غلامحسین حسن خانی گله دار" ۵۷ ساله" بافقی، دارای ۳۰۰ رأس گوسفند در منطقه لرد شیطور گفت: امسال خشکسالی بیابان از سالهای قبل بیشتر شده است به گونه ای که ۸ رأس گوسفند و ۳۵ بزغاله به خاطر نبود آذوقه تلف شدند.
حسن خانی افزود: با توجه به اینکه کار اصلی بنده گله داری می باشد و بازنشسته هیچ ارگانی نیستم، امسال به بن بست خوردیم.
امسال شیر و ماست محلی هم نداریم
گله دار بافقی تصریح کرد: تاکنون از سوی ارگان های دولتی به ما علوفه یارانه ای تعلق نگرفته است. همچنین امسال شیر و ماست محلی هم نداریم.
"صفر دهقان" با ۶۷ سال سن،بازنشسته شرکت سنگ آهن و دارای ۳۰۰ رأس گوسفند گفت: امسال به قدری بیابان خشک و بدون علوفه می باشد که خودمان که دنبال گوسفند می رویم، داریم کلافه می شویم.
وی افزود: بغض در گلویم مانده، امسال نزدیک به ۲۰۰ بزغاله در ابتدای تولد بر اثر نبود شیر تلف شده و نزدیک به۳۰ رأس گوسفند نیز تلفات داشته ام. این خشکسالی حدود ۱۵۰ میلیون تومان خسارت برای دام های من دربرداشته و معلوم نیست سرنوشت باقی دام ها چه خواهد شد؟
هر چه فریاد زدیم کسی به داد ما نرسید
دهقان تصریح کرد: از سوی هیچ ارگان دولتی به ما کمک نشده و هر چه فریاد زدیم کسی به داد ما نرسید.
وی عنوان کرد: افرادی که می خواهند حال و روز ما را ببینند باید از نزدیک به بیابان بیایند و حال و روز ما را مشاهده کنند.
گله دار بافقی ادامه داد: به چند نفری پیشنهاد دادم تا گوسفندها را به آنها بفروشم، ولی قبول دار نشده و پاسخ دادند با آذوقه گران چگونه از گوسفندها مراقبت کنیم.
به کاری دست زدم که دلم خون است
دهقان با بیان اینکه اگر آذوقه گران نبود، نمی گذاشتم گوسفندها تلف شوند،گفت: به کاری دست زدم که دلم خون است و به خاطر گوسفندها دارم دق مرگ می شوم؛ از شما تقاضا دارم تا فریاد ما را به گوش مسئولان برسانید تا باقیمانده گوسفندها تلف نشوند یا اینکه باید صبر کنم بقیه نیز از گرسنگی تلف شوند، من نیز مانند دیگران گوشت خود را از مغازه تهیه کنم.

هنوز امیدمان به بارش باران است
"جواد تفکری" یکی دیگر از گله داران منطقه لرد شیطور اظهار کرد: امسال وضع بیابان مخصوصاً در منطقه لرد شیطور بسیار اسفناک می باشد. خوراک و آذوقه گوسفندان را از شهر خریداری و به بیابان می برم.
وی افزود: برادرم بیکار است و همراه با چوپان دیگری در بیابان از گله مواظبت می کند.
تفکری تصریح کرد: هنوز امیدمان به بارش باران است؛ در صورتی که باران نبارد باید گوسفندها را به بافق بیاورم.
در ادامه ماشاا… شمس الدینی دوستدار و فعال محیط زیست شهرستان بافق با اظهار نگرانی از عدم بارش باران و کم آبی در مناطق بیابانی گفت: خشکسالی های پی در پی شهرستان بافق امان جانداران حیات وحش را بریده به گونه ای که علاوه بر کمبود منابع غذایی، شیوع بیماری های واگیردار در بین آنها نیز مزید بر علت خواهد شد.
وی افزود: بطور خلاصه حیات وحش منطقه بافق شامل خزندگان، پرندگان، پستانداران، دوزیستان و…می باشد که چرخه غذایی تمام این جانداران به هم بستگی دارد و زندگی آنها باحذف یکی از این زیر گونه ها دچار مخاطره یا حذف فیزیکی خواهد شد .
ماشاا… شمس الدینی تصریح کرد: از پیامدهای دیگر خشکسالی می توان مهاجرت حیات وحش از مناطق امن که دچار خشکسالی شده به منطقه سبز نام برد که این مهاجرت دارای تبعاتی مانند تصادف با وسایل نقلیه، شکار توسط انسان و… می باشد.
تلفات حیات وحش به شدت رو به افزایش است
این فعال محیط زیست افزود: تلفات حیات وحش به شدت رو به افزایش است؛ برای مثال لاک پشت هایی که در اثر نبود گیاهان سبز فقط لاک خالی از آنها مانده، خرگوش هایی که امسال زاد و ولد نداشته اند یا نوزادان آنها تلف شده اند به وفور قابل مشاهده است و صحنه های ناراحت کننده ای برای دوستدارن حیات وحش به وجود آورده است.

امسال سال بسیار سختی برای حیات وحش رقم خورده است
شمس الدینی ادامه داد: امسال سال بسیار سختی برای حیات وحش رقم خورده است. از تمام خوانندگان گرامی درخواست دارم حواسشان به موجودات و جانداران حیات وحش باشد و از تردد بی جا به مناطق بکر بیابانی و کوهستانی پرهیز نمایید.
وی تصریح کرد: حیات وحش تشنه، رمقی برای آن باقی نمانده، باید بیشتر مراقبت نمود.
در ادامه سید جلال موسوی رییس اداره محیط زیست شهرستان بافق در این باره گفت: متأسفانه سالجاری یکی از خشک ترین سال های ۵ دهه اخیر بوده و تشنگی و کمبود علوفه از هم اکنون بر مناطق حفاظت شده کوه بافق و پناهگاه حیات وحش آریز و زیستگاه های آزاد بافق غلبه کرده است.
بی آبی تداعی کننده مرگ
رییس محیط زیست شهرستان افزود: شهرستان بافق از لحاظ اقلیمی و بارش درگیر خشک سالی های بسیار شدید و متوالی شده است که فشار مضاعفی را بر عرصه های زیست محیطی وارد می کند.
وی تصریح کرد: شدت خشکسالی در برخی از مناطق بسیار شدید و بحرانی است به گونه ای که هر چه از بافق به سمت مناطقی مانند"قطرم"، "آریز"، "زریگان"، "رضا آباد" و "مهدی آباد" می رویم خشکسالی بحرانی تر بوده و ما را با چالش جدی مواجه کرده است. به گونه ای که در پاییز و زمستان سال گذشته و بهار امسال آبرسانی به این مناطق با تانکر انجام شده است.
سید جلال موسوی عنوان کرد: خشک سالی ها اثرات مستقیم بر مناطق محیط زیست داشته است، پوشش گیاهی (علوفه)، منابع غذایی حیات وحش به شدت کاهش یافته و در برخی مناطق به صفر رسیده است و منابع آبی نیز رو به خشکی می رود.
وی تصریح کرد: برخی چشمه های در مناطق بیابانی خشک شده اند و همین امر سختی تأمین آب پایدار برای حیات وحش را دوچندان کرده و تأمین علوفه نیز ما را با چالش جدید مواجه ساخته است.
بیماری های مرگبار حیات وحش را تهدید می کند
موسوی یکی دیگر از پیامدهای خشکسالی را ورود و چرای دام های اهلی به مناطق امن در زیستگاههای حیات وحش دانست و افزود: استفاده مشترک دام ها از آبشخورهای حیات وحش و چراگاه های مشترک، وحوش مناطق را همچون سال ۱۳۹۶ که درگیر بیماری مرگبار نموده بود، تهدید می کند.
کاهش زاد و ولد و مرگ و میر وحوش
وی پیامدهای دیگر خشکسالی را کاهش زاد و ولد و مرگ و میر وحوش اعلام و تأکید کرد: خشکسالی گونه های نادر جانوری را نیز تهدید می کند و آنها را در معرض انقراض قرار داده است.
رییس محیط زیست شهرستان بافق گفت: تجربه نشان داده که در سالهای خشک و کم بارش تعداد گونه های جانوری مهاجر نیز به شدت کاهش می‌یابد و گونه های بومی و محلی نیز موفقیت آنها در زاد و ولد و بزرگ نمودن نوزدان آنها کاهش می یابد که از این نمونه می توان به"کبک و تیوها"، "عقاب طلایی"، "دلیجه ها"، "سارگپه ها "و" گنجشک سانان" را نام برد.
وی افزود: همچنین در سال جدید همچون سالهای خشک گذشته پرندگان اصلاً تخم گذاری نکرده و تعداد اندکی تنها در مناطق مستعد جوجه آوری کرده اند.
وی همچنین تصریح کرد: در بهار امسال تعداد بره ها و بزغاله ها نسبت به سال های گذشته به شدت کاهش یافته است.
مهاجرت
موسوی یکی دیگر از تبعات خشکسالی را مهاجرت حیوانات و وحوش از مناطق کم برخوردار به مناطق برخوردار برشمرد و ادامه داد: تشنگی و گرسنگی حیات وحش را از زیستگاه هایشان فراری داده و حیوانات به هوای آب و غذای مناسب به زیستگاه‌های مناطق آزاد و ناامن پناه می برند.
وی با بیان اینکه؛ متأسفانه از آنجا که تعداد محیط بانان و همیاران محیط زیست شهرستان اندک و محدود می باشد،گفت: امکان حفاظت مستمر در مناطق آزاد شهرستان در شهرستانهای هم جوار برای این اداره میسر نیست، در نتیجه حیوانات در مناطق آزاد به آغوش مرگ می روند.
موسوی یکی دیگر از اثرات غیر مستقیم خشکسالی را خسارت حیات وحش به مزارع کشاورزی و باغات واقع در زیستگاه های حیات وحش شهرستان عنوان کرد و افزود: نیاز است مسئولین شهرستان کمک و مساعدت نمایند تا نسبت به جبران خسارت یا تأمین اعتبار و کمک کشاورزان برای حصار کشی باغات آنها صورت پذیرد تا تقابل کشاورزان با حیات وحش که در نهایت از بین رفتن آنها را به دنبال دارد، اتفاق نیفتد.
ماهیانه ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار برای تأمین علوفه حیات وحش لازم است
رییس محیط زیست شهرستان بافق در پایان با تأکید بر اینکه در سالهای گذشته اقدامات پیشگیرانه و مؤثری با کمک و مساعدت همیاران و دوستداران محیط زیست در مقابله با خشکسالی به منظور تأمین آب حیات وحش و همچنین ساخت ۷ منبع ذخیره آب و مرمت و بهسازی اکثر چشمه ها صورت گرفته گفت: بی شک حفاظت پایدار از عرصه های طبیعی شهرستان و بقای حیات وحش در شرایط کنونی، بیشتر به همراهی مردم و حمایت مسئولان محترم شهرستان به ویژه در تأمین اعتبارات لازم به منظور تأمین بخشی از نیاز حیات و حش به علوفه، جلوگیری از خسارت حیات وحش به کشاورزان، مرمت چشمه ها و آبشخورها و همچنین ساخت آبشخورهای جدید می باشد که حداقل اعتبار مورد نیاز جهت تأمین علوفه حیات وحش ماهیانه ۱۰۰ میلیون تومان می باشد.
به اعتبارات دولتی امیدی نداریم

در ادامه این گزارش محمدعلی صمیمی فرماندار شهرستان بافق با بیان اینکه اصل ماجرای خشکسالی مورد تأیید همه است، اظهار کرد: برای خشکسالی امسال و تأمین خوراک دام جهاد کشاورزی و اداره محیط زیست شهرستان درخواست مساعدت از فرمانداری داشته اند.
وی افزود: به اعتبارات دولتی امیدی نداریم؛ چراکه در تهران اعتبارات در قالب بحران تعریف می شود و در بعضی بخش ها جنس بحران ها با هم متفاوت است.

فرمانداری بافق ۱۰۰ میلیون اعتبار
برای تأمین مایحتاج وحوش در نظر گرفته است
صمیمی تصریح کرد: از طرف فرمانداری تصمیم گرفته شده که کمک به اداره جهاد کشاورزی و محیط زیست شهرستان در بحث هزینه آب رسانی برای دام های مراتع صورت بگیرد.
بالاترین مقام اجرایی شهرستان تأکید کرد: فرمانداری برای محیط زیست ۱۰۰ میلیون اعتبار در نظر گرفته و پیگیر می شویم که از ستاد مدیریت بحران نیز اعتبار بگیریم.
مساعدت معادن برای حفظ و نگهداری از حیات وحش
صمیمی افزود: بخشی از اعتبارات و کمک ها را باید معادن در قالب مسئولیت های اجتماعی برای حفظ و نگهداری از حیات وحش پرداخت نمایند.
وی ادامه داد: با توجه به این که خشکسالی مختص بافق نیست، باید متولیان امر محیط زست شهرستان نیز از طریق مراجع بالا دستی خود پیگیری کنند تا بتوانند اعتبارات خوبی را کسب کنند.
صمیمی در پاسخ به این پرسش که "با توجه به گرانی آذوقه چه تسهیلاتی برای دامدارن پرورش دهنده وحوش اهلی در نظر گرفته شده است؟" گفت: قرار شده وزرات جهاد کشاورزی به ازای هر دام ماهیانه ۱۰ کیلو نهاده و علوفه یارانه ای در اختیار دامداران قرار دهد؛ آخرین باری که نهاده در اختیار دامداران قرار گرفت اوایل دی ماه سال گذشته بود؛ هرچند همین نهاده را نیز ماه به ماه تحویل نمی‌دهند و در این مورد نیز عقب هستند.

اعطای تسهیلات کم بهره
به دارندگان دامدار کارت
در پایان "سید اصغر نبوی زاده" رییس جهاد کشاورزی بافق در راستای خشکسالی های اخیر و کمک به دامداران مرتع اظهار کرد: در مرحله اول توزیع خوراک یارانه ای به دامهای غیر صنعتی را داریم.
وی افزود: مرحله بعد تأمین آب شرب دامداران می‌باشد که دامدارانی که بحث آب شرب دارند مراجعه کرده و با همکاری فرمانداری تسهیلاتی در اختیار آنها می گذاریم.
رییس جهاد کشاورزی افزود: اقدام دیگری که برای دامداران علی الخصوص دامداران مرتعی در نظر گرفته شده این است که کلیه دامداران دارای" دامدارکارت" شده و برای تسهیلات بانکی بسته به تعداد دام از ده میلیون تا پنجاه میلیون تومان تسهیلات کم بهره از بانک کشاورزی دریافت کنند.
تحویل خوراک با کیفیت به دامداران غیر صنعتی تا اواخر هفته
وی با بیان اینکه در بحث خوراک دام این گونه نیست که هر موقع دامداران کمک بخواهند بتوانیم خوراک یارانه ای در اختیار آنها قرار دهیم، تصریح کرد: با توجه به این که نهاد یارانه ای در کل استان و شهرستان در یک روز اعلام می شود؛ امروز شنبه مورخ ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ یک نهاده دام به استان واگذار شده و ما در حال پیگیری هستیم تا آخر هفته و ان شاا… اوایل هفته آینده نهاده را به خوراک با کیفیت تبدیل کرده و به دامداران غیر صنعتی تحویل دهیم.

معصومه غلامرضاپور