به گزارش هفته نامه افق کویر، به مناسبت یکساله شدن فعالیت کارخانه گندله سازی سه چاهون سنگ آهن مرکزی ایران- بافق، خبرنگار این نشریه با "جواد کمالی" مدیر کارخانه گندله سازی سه چاهون این شرکت پیرامون گندله، جایگاه شرکت سنگ آهن مرکزی در ایران و جهان، برنامه تولید و وضعیت تولید کارخانه گندله سازی، اهداف، مشکلات و … گفتگویی انجام داده است؛ که در ادامه می‌خوانید:
بیوگرافی مدیرکارخانه
گندله سازی سه چاهون
جواد کمالی، متولد۱۳۵۷ در شهرستان بافق می باشد؛ که در سال ۱۳۸۰ در رشته مهندسی معدن دانشگاه شهید باهنر کرمان فارغ التحصیل شد و پس از طی کردن دوره خدمت سربازی در سال ۱۳۸۲ فعالیت خود را در شرکت سنگ آهن مرکزی ایران- بافق آغاز کرد. وی تاکنون در کارنامه خود عنوان: کارشناس معدن، سرپرست معدن لکه سیاه، سرپرست بسترهای همگن ساز کارخانه فراوری، رییس تولید کارخانه فراوری و مدیرکارخانه فراروی از سال ۹۶ تا ابتدای سال ۱۴۰۰ را دارا می باشد. و از اردیبهشت ماه سال جاری به عنوان مدیر کارخانه گندله سازی فعالیت خود را آغاز کرده است.
همزمان با انجام فعالیت های فوق، مقطع کارشناسی ارشد در رشته مهندسی معدن گرایش مکانیک سنگ را اخذ نموده و هم اکنون در حال گذراندن مقطع تحصیلی دکتری خود در گرایش مکانیک سنگ دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران در مرحله دفاع از رساله است.
بافق با کارخانه گندله سازی سه چاهون، یک قدم به تکمیل چرخه تولید فولاد نزدیک شد
شرکت سنگ آهن مرکزی ایران در یکی از غنی ترین مناطق ذخیره های سنگ آهن ایران به عنوان یک قطب معدنی در تولید سنگ آهن مطرح است. در این شرکت، علاوه بر انجام عملیات اکتشاف و استخراج سنگ آهن، عملیات فرآوری سنگ آهن و تبدیل آن به کنسانتره انجام می گیرد. در آبان ماه سال گذشته این شرکت توانست کارخانه گندله‌سازی سه چاهون را راه اندازی کند و قدمی دیگر در راستای تکمیل چرخه فولاد در منطقه بردارد.
گندله
گندله، گلوله‌های تولید شده از نرمه یا سنگ خردشده سنگ آهن و سایر مواد افزودنی است که نخست به صورت خام است و سپس پخته و سخت می‌شود و برای احیا به روش سنتی تولید آهن در کوره بلند یا روش‌های متعدد احیای مستقیم به کار می‌رود. عمده ترین روش های فرایند گندله سازی (Pelletizing) حال حاضر دنیا تکنولوژی آلیس چالمرز( گریت- روتاری کیلن) و تکنولوژی لورگی (تراولینگ گریت) می باشد.
فرآیند گندله سازی از سه مرحله تشکیل شده است:
– آماده سازی مواد اولیه
– تشکیل گندله های خام
– پخته شدن گندله ها
از لحاظ فرایندی مرحله اول و دوم گندله سازی (Pelletizing ) در این دو تکنولوژی یکسان بوده و تفاوت دو روش آلیس چالمرز لورگی در نحوه پخت متفاوت و نوع کوره های پخت این دو تکنولوژی می باشد.
در روش آلیس چالمرز که با الهام از کوره های طراحی شده در صنایع سیمان می باشد پخت گندله در سیستم گریت- کوره دوار در چهار مرحله خشک شدن، پیش گرمایش، پخت، خنک کن صورت می گیرد.
در روش لورگی، گندله ها در کوره پخت روی هم قرار گرفته و حرکت داده می شوند که با عبور هوا از درون بستر گندله در مناطق مختلف دمش، مکش، پیش گرمایش ، پخت و خنک کن عملیات سخت کردن به انجام می رسد.
تبدیل بافق به قطب صنعتی
با بهره برداری از بزرگترین کارخانه گندله سازی کشور

شرکت سنگ آهن مرکزی در سال ۹۵ به منظور جلوگیری از خام فروشی، ایجاد ارزش افزوده در محصولات و تنوع بخشی به محصولات سنگ آهن تصمیم به احداث کارخانه گندله سازی سه چاهون به ظرفیت ۵ میلیون تن در سال گرفت. پس از اخذ مجوزها ۳ پروژه انتقال مواد کنسانتره از کارخانه فراوری به بسترهای همگن ساز، افزایش بلین کنسانتره و بخش اصلی کارخانه گندله سازی تعریف شد که این پروژه ها با شرکت های سازهای صنعتی آذران ( تکنولوژیست شرکت های تیسن کروپ آلمان و کوپرن آلمان) و شرکت فکورصنعت تهران (تکنولوژیست بخش اصلی شرکت کوبه استیل ژاپن) در سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ قرارداد منعقد کرد.
پس از انجام بررسی ها از بین تکنولوژی های مطرح در گندله سازی باتوجه به ویژگی‌های کانسنگ منطقه بافق، تکنولوژی آلیس چالمرز (Grate Kiln) برای این کارخانه در نظر گرفته شد و تمامی تجهیزات این کارخانه مطابق با دانش روز مهندسی طراحی گردید که در ۱۳ آبان ماه سال ۱۳۹۹ با بهره‌برداری از بزرگترین کارخانه گندله سازی کشور، بافق به قطب صنایع معدنی تبدیل شد. در حال حاضر بزرگتری ظرفیت کارخانه های نصب شده در جهان برای تکنولوژی آلیس چالمرز ۶ میلیون تن در سال توسط کوبه استیل در بحرین و پلنت ۵ میلیون تن درسال در گندله سازی بافق و پلنت ۹٫۲۵ میلیون تن در سال سامارکو ۴ در برزیل با تکنولوژی لورگی می باشد.
تشریح وضعیت کنونی کارخانه گندله سازی سه چاهون بافق

این مجموعه دارای نواحی مختلف ذیل است:
۱٫ ناحیه انتقال کنسانتره سنگ آهن (ناحیه ۱۰۰)
۲٫ ناحیه افزایش بلین (ناحیه ۱۵۰)
۳٫ ناحیه همگن سازی و مخلوط شدن مواد اولیه (ناحیه ۵۱۰)
۴٫ ناحیه تولید گندله خام (بالینگ دیسک (ناحیه ۶۰۰))
۵٫ ناحیه پخت و سخت شدن گندله و تولید محصول (ناحیه ۷۰۰)
۶٫ ناحیه انتقال محصول (ناحیه ۸۰۰)
ابتدا کنسانتره سنگ آهن از طریق نوارنقاله از کارخانه فرآوری چغارت به مجموعه گندله سازی ارسال می‌شود. سپس توسط استکر جهت همگن سازی در دو پایل با ظرفیت ۱۴۳۶۰۰ تن (جداگانه) انباشت و در ادامه ریکلایمر آن ها را برداشت و توسط نوارنقاله به بین کنسانتره ۲۰۰۰ ۳ در ناحیه افزایش بلین منتقل می‌شود.اگر کنسانتره موجود در بین دارای بلین مناسبی باشد مستقیما وارد ناحیه همگن سازی می شود ودر صورتی که بلین کنسانتره مناسب نباشدبوسیله دستگاه HPGRبلین آن افزایش یابد. قبل از ورود کنسانتره بهHPGR به علت حساس بودن این دستگاه، مواد برای کاهش رطوبت باید از تجهیز درایر عبور کنند. محصول نهایی HPGR به بین های ذخیره کنسانتره و سپس به همگن‌سازی فرستاده می‌شود.
در این ناحیه مواد اولیه با نسبت مشخص با کنسانتره در میکسرها با هم مخلوط شده و توسط نوار نقاله ها به بخش تولید گندله خام ( بالینگ دیسک) فرستاده می شوند. سپس مواد مخلوط شده برای ساخت گندله خام به داخل ۹ دیسک می‌ریزد.مواد طی دوران و گردش در دیسک گلوله‌ای شکل شده و بر روی رولر کلاسیفایرها که در زیر هر دیسک موجود ریخته و از نظر دانه بندی جدا می گردند. گندله مناسب با ابعاد ۹ الی ۱۶ میلیمتر بوده به قسمت تراولینگ گریت فرستاده و گندله های ریز و درشت توسط خطوط برگشتی به داخل دیسک ها باز می‌گردد.
ناحیه پخت گندله شامل سه بخش تراولینگ گریت، کوره و انولارکولر می باشد که در این ۳ ناحیه عملیات اکسیداسیون گندله، پخت در دمای بین ۱۰۵۰ تا ۱۱۵۰ درجه سانتیگراد و درنهایت خنک سازی آن انجام می‌گیرد. در مرحله اخر دو عدد سرند ویبریتینگ گریزلی و دو عدد سرند ویبرتینگ اسکرین قرار دارد که گندله های درشت و ریز را از گندله با دانه بندی مناسب جدا می‌کند و آن را به سمت ناحیه انتقال محصول می‌فرستد.
در بخش انتقال محصول نیز توسط استکر ریکلایمر کمبیان انباشت و برداشت گندله های محصول انجام می‌گیرد. ظرفیت پایل ذخیره سازی محصول ۲۲۰۰۰۰ تن می‌باشد. در مرحله اخر محصول به قسمت بارگیری با قطار و کامیون فرستاده می‌شوند.

اهداف کلی ایجاد کارخانه
و میزان اشتغالزایی
به گفته مدیرکارخانه گندله‌سازی سه‌چاهون، از جمله اهداف کلی ایجاد این کارخانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱-افزایش سودآوری در منطقه ۲- حفظ منابع و سرمایه های ملی کشور ۳- استفاده بهینه از منابع ۴- ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم افراد محلی ۵- ایجاد ارزش افزوده برای شرکت سنگ آهن
جواد کمالی اذعان داشت: این اقدام علاوه بر تامین اشتغال شهرستان، کمک‌هایی به توسعه شهر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌کند که ارزش افزوده مناسبی در استفاده بهینه از فرصت‌های سرمایه گذاری برای کشور و استان یزد ایجاد کند.
وی تصریح کرد: ناگفته نماند که ظرفیت اشتغالزایی این کارخانه بیش از ۷۵۰ نفر مستقیم و بالغ بر ۱۵۰۰ نفر به صورت غیر مستقیم است.
میزان تولید کارخانه گندله‌سازی سه‌چاهون در ۷ ماه نخست سال جاری

در سال گذشته میزان ۸۴۰۱۱۹ تن گندله تولید گردید و در ۷ ماه نخست سال جاری میزان تولید گندله ۲۰۷۲۰۸۴ تن بوده است. در سال ۱۴۰۰ برنامه‌ریزی شده که با همت مهندسان و کارگران شرکت بتوانیم به میزان ۴ میلیون تن در سال دست یابیم.

بازار مصرف محصولات این کارخانه
بیشتر شرکت های فولادی (آهن اسفنجی) داخل کشور نظیر فولاد خوزستان، مبارکه، خراسان، هرمزگان، میانه، غدیر و شرکت ذوب آهن اصفهان و شرکت های فولادی، دیگر مصرف کننده محصول تولیدی ما هستند.

نحوه بهره‌برداری از کارخانه
از ابتدای سال ۱۴۰۰ باتوجه به تصمیمی که برای واگذاری بهره‌برداری از کارخانه گرفته شده بود مشارکت آپکو (مشارکت پامیدکو-آسفالت طوس) بهره‌برداری از کارخانه را برعهده گرفت که قریب به ۶۹۵ نفر از پرسنل آن را تأمین نیرو کردیم و پرسنل با تجربه و کارآزموده شرکت مبتکران شهر صنعت به عنوان نظارت مقیم و تعدادی از پرسنل شرکت سنگ آهن مرکزی به عنوان کارفرما و ناظر عالیه با همکاری هم از کارخانه بهره برداری می‌کنند.
اقدامات این کارخانه برای افزایش بهره وری
از جمله اقدامات صورت گرفته در بخش بهره وری، به کارگیری مدل بهره وری، به کارگیری متدلوژی شش سیگما، اندازه گیری و آنالیز شاخص های بهره وری به صورت مستمر، تلاش در جهت راه اندازی سیستم مدیریت دانش در اتاق کنترل کارخانه، تدوین دستورالعمل های کاری، شناسایی ریسک های فرآیند تولید و رفع گلوگاه ها، ایجاد کارگروه های تخصصی تجهیزات و تشکیل کمیته استراتژیک کارخانه جهت نیل به اهداف می باشد.
اقدامات کارخانه گندله سازی سه چاهون جهت ارتقای شاخص های زیست محیطی
انجام مطالعات فنی و اقتصادی در جهت تثبیت پایل های کنسانتره در بسترهای همگن ساز کارخانه و استفاده از ملاس برای تثبیت آنها، اورهال یک ماشین تانکر برای انجام عملیات ملاس پاشی بطور مستمر، خرید ماشین سویپر برای نظافت معابر کارخانه و بررسی و اقدام در راستای تغییر سیستم گردوغبارگیر نولتک کارخانه از جمله اقدامات صورت گرفته است.
مشکلاتی که این کارخانه در راستای نیل به اهداف خود با آن مواجه است

۱-‌تأمین خوراک کارخانه گندله سازی جهت دستیابی به ظرفیت طراحی کارخانه
۲-نیاز به تامین حجم زیاد قطعات یدکی موردنیاز باتوجه راه اندازی کارخانه
۳-‌تأمین زیرساخت های موردنیاز کارخانه از جمله شبکه برق پایدار

سخن پایانی
"مهندس کمالی" در پایان از حمایت های ویژه وتلاش مدیر عامل محترم جناب اقای مهندس فلاح مبارکه، مدیر عاملان اسبق جناب آقای مهندس عسکری ،جناب آقای دکتر رحیمی و مجری محترم طرح جناب آقای مهندس شفیع، معاونین و مدیران و کلیه پرسنل پرتلاش در مجموعه شرکت سنگ اهن در خصوص بهره برداری از پروژه گندله سازی سه چاهون قدردانی کرد.

الهام نصیرزاده|