نمایش خبر
استرس و راه های مقابله با آن
استرس و راه های مقابله با آن
استرس یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اختلالات جسمی و روانی فرد است و منجر به بیماری‌هایی نظیرسرطان، بیماری های قلبی، آسم و میگرن می شود. در واقع، استرس با سلامتی و عملکرد فرد ارتباط دارد؛ مقادیر کم آن موجب بهبود سلامتی و عملکرد می‌شود و مقادیر زیاد آن سلامتی را به خطر انداخته و عملکرد فرد را دچار اختلال می‌کند.
علایم شایع استرس
•علل فیزیکی استرس : گرفتگی عضلانی، سردرد ، درد قفسه سینه ، ناراحتی معده ، اسهال یا یبوست، افزایش ضربان قلب ، دست های سرد و مرطوب، خستگی ، تعریق شدید، تنفس سریع، لرز، تیک، کم‌اشتهایی یا بی‌اشتهایی، ضعف، احساس خستگی و گیجی.
•علل عاطفی استرس : عصبانیت، اعتماد به نفس پایین، افسردگی ، بی‌تفاوتی ، ترس، اشکال در تمرکز، احساس گناهکاربودن، نگرانی، بی‌قراری، اضطراب و وحشت.
• علل رفتاری استرس : سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، افزایش مصرف سیگار، اختلالات خواب ، پرخوری و کاهش حافظه
چه عواملی استرس ایجاد می‌کنند؟
مهم‌ترین عوامل استرس زا عبارتند از مشکلات زندگی (مشکلات اقتصادی، ناامنی شغلی، کار طاقت‌فرسا) و دگرگونی‌های زندگی (مرگ همسر، فرزند یا والدین، ازدواج، طلاق و مهاجرت).
با رعایت و بکارگیری راهکارهایی، می توانیم علاوه بر حل یا کم کردن مشکلات، به آرامش پایدارتری دست یابیم؛ من جمله:
به خداوند توکل کنیم: وقتی انسان یاد خدا را در دل خود زنده نگهدارد و ارتباط روحی و معنوی بین خود و خدا برقرار کند، به آرامش عمیق، همراه با خشنودی می رسد و با توکل به خدا از هرگونه یاس و اضطراب و فشار روانی رها می شود.
عوامل استرس زا را کم کنیم: عوامل بی شماری ممکن است باعث استرس ما شوند که باید آن ها را شناخته و سعی کنیم از زندگی خود حذف کنیم. برای مثال، اگر شلوغی موجب ناراحتی ما می شود، زمانی را برای خرید انتخاب کنیم که خلوت باشد.
از وضعیت جسمی خود آگاه باشیم: از نشانه های پریشانی در خود از قبیل سردرد، درد معده، نداشتن تمرکز، سرماخوردگی و خستگی زیاد مطلع باشیم. زیرا این علائم می توانند نشانه های استرس باشد که باعث اختلالات جدی تر از قبیل زخم معده، فشار خون بالا و بیماری های قلبی باشند.
برنامه های زندگی را اولویت بندی کنیم: آشفتگی و بی نظمی، در کارها و برنامه ها می تواند تولید استرس کند. اولویت بندی مسائل به ترتیب اهمیت و بررسی آن ها به ما این امکان را می دهد که به هر کاری در زمان و مکان خود رسیدگی کنیم.
شب ها به موقع و به اندازه کافی بخوابیم: بدن انسان برای تجدید قوا به خواب کافی و لذت بخش نیاز دارد. شب به موقع بخوابیم و تا دیروقت بیدار نباشیم. همچنین هنگام خواب بهتر است به سمت چپ خود بخوابیم و نفس عمیق بکشیم.
عادت های استرس زای خود را تغییر دهیم: ما از عادت های خوب و بد خود اطلاع داریم و آن ها را خوب می شناسیم. لذا، می توانیم آن هایی را که موجب آزار روحی ما می شوند، ترک کنیم. یا اگر ترک آن ها مشکل است سعی کنیم از حال و هوای آن عادت خود را خارج کرده یا مسیر فکر خود را به سمت افکار مثبت تغییر دهیم.
از معاشرت با افراد استرس زا بپرهیزیم: از ارتباط با افرادی که سبب استرس ما می شوند دوری کنیم. یا اگر دوری کردن از این افراد برایمان مشکل است، می توانیم ارتباط خود را با او در جمع برقرار کنیم.
از رقابت با دیگران خودداری کنیم: رقابت با دیگران در کار، شغل، مقام، زندگی و مخصوصا تجملات و ظواهر، می تواند یکی از منابع اجتناب ناپذیر استرس یا فشار روانی باشد .
از تکنولوژی درست استفاده کنیم: وسائلی مانند موبایل و کامپیوتر باعث می شوند که طی یک روز بیش از حد کار و فعالیت انجام دهیم. لذا، قبل از خرید وسائل و تجهیزات جدید مطمئن شویم که این وسایل به پیشرفت موقعیت فعلی ما کمک می کند.
به چشمان خود استراحت بدهیم: اگر مدت طولانی به تلویزیون یا مانیتور نگاه می کنیم باید به چشمان خود استراحت دهیم (هر چند کم). بهتر است در این زمان به فضای سبز، آسمان یا درختان خیره شویم. اگر در دسترس نیستند می توانیم یک عکس یا پوستر بر روی دیوار نصب کنیم که بیشتر رنگ های آبی و سبز در آن به کار رفته باشد. این رنگ ها بسیار آرام بخش هستند.
مشکلات را بپذیریم: باید پذیرفت که برخی اوقات شرایط طاقت فرسایی در زندگی پدید می آید و کاری نیز از دست ما بر نمی آید. در این شرایط باید با صبر و پذیرش مشکل و دگرگون کردن موقعیت، بار عاطفی مشکل را کم کنیم.
ورزش کنیم: ورزشکاران از استرس و افسردگی کمتری نسبت به دیگران برخوردارند. همچنین برنامه تمرینات هوازی باعث بهبود حالات افسردگی، اضطراب، آشفتگی فکری و خستگی شدید می باشد. یک پیاده روی تند و سریع به مدت ۴۰ دقیقه میزان استرس را به طور متوسط تا ۱۴ درصد کاهش می دهد.
به تغذیه خود برسیم: مواد غذایی سبوس دار، میوه، ترکیبات کربوهیدرات، سبزیجات و حبوبات باعث ثابت ماندن اندازه ی قند خون شده و کمتر خسته می شویم. از مصرف زیاد نمک، چربی، خوراکی های سرخ شده و مواد قندی ساده خودداری کنیم. به مقدار کافی آب بنوشیم و از مصرف زیاد قهوه، چای و نوشابه های گازدار تا حد امکان پرهیز نماییم.
روابط اجتماعی خود را گسترش دهیم: هنگامی که تحت استرس یا فشار روانی هستیم، بطور غریزی تمایل داریم که به گوشه ی تنهایی پناه ببریم. کاری اشتباه تر از این وجود ندارد، چون گوشه گیری باعث می شود تا حواس خود را بیشتر روی مشکلات و افکار منفی متمرکز کنیم که به جای حل آن به تشدید استرس کمک می کند.
هیجانات سرکوب شده خود را تخلیه کنیم: افشای خود باعث تسکین فشار روانی می شود. نوشتن احساساتمان در دفترچه یا صحبت کردن در نوار کمک می کند تا فشار روانی ناشی از رویدادها کم شده و راحت تر و منطقی تر درباره راه حل های مشکلاتمان بیندیشیم.
روی موضوع آرامش بخش تمرکز کنیم: اگر افکارمان به دام اوضاع و احوال نگران کننده ای اسیر شد، سعی کنیم با انحراف افکار روی موضوع های آرام بخش مانند یادآوری خاطرات لذت بخش و یا دقت در تصاویر زیبا، از افکار منفی دوری کنیم.
ناظری بافقی
کارشناس ارشد روان شناسی تربیتی